Het Jo Visser fonds, voorheen Vereniging Het Zonnehuis, zet zich al bijna 100 jaar in voor waardige zorg voor kwetsbare oudere mensen die permanent afhankelijk zijn van intensieve zorg. Samen met partner Leyden Academy werkt het fonds aan het verbeteren van onderwijs voor (toekomstige) zorgprofessionals, het verbeteren van de beeldvorming van de ouderenzorg en het toepassen van wetenschappelijk onderzoek. Hoe doen ze dat? Aan het woord: Danielle Swart, manager van het Jo Visser fonds.
Waarden als solidariteit, zingeving en gemeenschapsvorming zijn leidend voor het Jo Visser fonds. Waar uit dat zich in?
“Deze waarden komen voort uit het gedachtegoed van oprichtster Jo Visser. Zij zorgde via een correspondentiekring voor geestelijke steun en organiseerde de eerste opleiding tot ziekenverzorgster. In 1921 richtte zij samen met lotgenoten van de Bond voor Zieken de vereniging Het Zonnehuis op, met als doel een eigen tehuis voor langdurig zieken. Uiteindelijk zijn dit zes Zonnehuizen geworden die konden worden opgezet dankzij collectes, donaties en de inzet van vele vrijwilligers in regionale afdelingen. Deze waarden zijn nog steeds actueel in de samenwerking met onze partner Leyden Academy. Via beter onderwijs en een positievere beeldvorming over (het werken in de) ouderen(zorg) kun je de kwaliteit van leven in de verpleeghuizen verbeteren. Ook het stimuleren van waardevolle ontmoetingen tussen generaties onder het motto ‘vaardig jong, waardig oud’ hieraan bij. Je kunt hierbij denken aan de regionale inspiratie- en kennisdagen Levensles met jonge en oudere rolmodellen, het initiatief HuidHonger waarbij dans en beweging leiden tot nieuwe vormen van communicatie, de serie Generaties over de grens waarin we voorbeelden verzamelden van hoe jong en oud samen wonen, leven en beleven, de Dementie verhalenbank waar jongeren verhalen ophalen bij mensen met dementie die nog thuis wonen, en ga zo maar door.”
Een ander mooi voorbeeld is ‘Liefdevolle zorg in de praktijk’. Kun je daar wat meer over vertellen?
“Gelukkig is er in de ouderenzorg momenteel een omslag gaande naar meer persoonsgerichte zorg, met daarbij ruimte en aandacht voor de persoonlijke wensen en verlangens van bewoners. Met steun van het Jo Visser fonds is een videoreeks gemaakt met een gratis digitale leerlijn voor zorgmedewerkers. Op basis van de positieve feedback hierop is onlangs een mini doe-cursus* ontwikkeld met vijf wekelijkse e-mailnieuwsbrieven die zorg- en welzijnsmedewerkers inspiratie, verdieping en praktische handvatten bieden voor leefplezier en liefdevolle zorg. Onderwerpen als het leren kennen van de bewoner, het delen van ervaringen en het omgaan met dilemma’s zullen hierbij aan bod komen.”
Wat vind jij van de huidige beeldvorming over ouderen? En hoe zouden we het gemeenschappelijke beeld positiever kunnen kleuren?
“Ik denk dat elke levensfase een eigen beeld heeft over ouder worden. Jongeren kunnen niet wachten tot ze oud genoeg zijn om zelfstandig keuzes te kunnen maken. Terwijl ouderen steeds meer los moeten laten en afhankelijk worden van anderen. De huidige generatie ouderen kan terugkijken op een economisch welvarende maatschappij die zij zelf mede hebben opgebouwd. Alleen is het lastig om hier op hoge leeftijd nog een zichtbare rol te spelen. Onze verzorgingsstaat is zodanig ingericht, dat ouderen niet meer echt nodig zijn na hun werkzame leven. Alhoewel, als je kijkt hoeveel opa’s en oma’s als opvang voor hun kleinkinderen fungeren!”
Sinds 2012 reiken jullie jaarlijks de Jo Visser award uit aan iemand die het gedachtegoed van Jo Visser belichaamt. Deze persoon is dan een jaar lang ambassadeur voor Waardige zorg en krijgt een geldprijs om een project verder te helpen. Aan wat voor soort projecten moeten we dan denken?
“De ambassadeurs en voorbeeldprojecten van de afgelopen jaren komen uit de wetenschap en het onderwijs, maar ook uit de kunst- en welzijnssector. Allemaal inspirerende voorbeelden die laten zien hoe jong en oud samen waardig oud kunnen worden. Zo werd de Jo Visser award 2019 uitgereikt aan Machteld van der Meij, programmaleider bij de Gruitpoort, voor het project Jonge Rotten. Jonge Rotten brengt werelden bij elkaar zodat mensen van verschillende generaties van elkaar kunnen leren en wat voor elkaar kunnen betekenen. Een mooi voorbeeld zijn de Slowdates, waarbij mensen met elkaar in gesprek gaan. De opzet van de bijeenkomsten is informeel, biedt ruimte voor creatieve invullingen, heeft diepgang waar nodig en luchtigheid waar gewenst. Op 23 november a.s. reiken we de Jo Visser award 2020 uit. Ken je een bijzonder initiatief dat jong en oud verbindt? Laat het mij vooral weten.“
Een laatste, wat meer persoonlijke vraag. Als je zelf je ‘oude dag’ mag invullen, hoe zou die eruit zien?
“Ik hoor bij de generatie X, die is opgegroeid in een tijdvak waarin sprake was van economisch verval en jeugdwerkeloosheid. Kenmerkend voor deze generatie is de praktische insteek, zelfredzaamheid en no-nonsens mentaliteit. Door een goede opleiding heb ik een fulltime baan die zorgt voor financiële zelfstandigheid. Door mijn pensioen spaar ik voor mijn ‘oude dag’ en kan ik nadenken of ik straks wil doorwerken of minder wil werken met meer aandacht voor mijn vrijwilligerswerk. Mijn man en ik hebben geen kinderen, dus wij denken nu al na over onze toekomstige woonwensen. Graag in de buurt van ons sociale netwerk en wie weet met gelijkgestemden in een gezamenlijke woonvorm. Wel met een tuin of iets met dieren! Meer klantgerichtheid in de zorg zou ik erg waarderen. Maar ook tijdig het gesprek aangaan over hoe je laatste levensfase eruit ziet en dat je hier zelf een stem in hebt. Ik hoop dat toekomstige generaties zorgprofessionals hierin beter worden opgeleid. Meer individuele vrijheid en zeggenschap over hoe je waardig oud wilt worden!”
*De gratis mini doe-cursus is op 7 oktober jl. van start gegaan. Maar natuurlijk kunt u zich nog steeds aanmelden!
Beeldvorming van jongeren over ouderen
