Binnen de Nederlandse verpleeghuizen gelden diverse normen en protocollen, die vooral zijn ontwikkeld om de veiligheid van bewoners te waarborgen en te voorzien in hun medische behoeften. Voor deze kwetsbare mensen, in de laatste fase van hun leven, is positief welbevinden echter minstens zo belangrijk als het voorkomen van narigheid en ongelukken. Kunnen we inspelen op de verlangens van mensen en hen de ruimte geven om te doen wat zij graag willen doen en de persoon te zijn die zij graag willen zijn? Leyden Academy onderzoekt wat er gebeurt als je dit in de langdurige zorg als uitgangspunt kiest en als maatstaf neemt voor kwaliteit.
Pilot-project Leefplezierplan voor de zorg
Wat gebeurt er als we in de ouderenzorg de verlangens van bewoners als vertrekpunt nemen? En als hun leefplezier leidend is bij de verantwoording van de kwaliteit van de zorg? We verkenden het van april 2017 tot april 2019 in het pilotproject ‘Leefplezierplan voor de zorg’, ondersteund door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Tegemoetkomen aan persoonlijke wensen en verlangens vraagt allereerst dat verpleegkundigen en verzorgenden de bewoners beter leren kennen: wat is hun verhaal, wie zijn voor hen belangrijk, wat geeft hun leven kleur? Deze inzichten vormen het uitgangspunt van het leefplezierplan, met daarin ook aandacht voor de rollen van familie en mantelzorgers en de dilemma’s die in de praktijk ontstaan. Want wat bewoners en hun dierbaren graag willen, kan schuren met wat er mag, kan, of ‘hoe het hoort’. Daar moet met elkaar de benodigde ruimte worden gecreëerd. Belangrijk element in de pilot is het zichtbaar maken van de kwaliteit die voortkomt uit deze nieuwe aanpak.

Uitkomsten
Op 4 april 2019 hebben wij onze bevindingen gepresenteerd tijdens een conferentie voor betrokkenen in Leiden, waarbij we ook ons eindrapport uitreikten aan Theo van Uum, directeur Langdurige Zorg bij VWS. De reacties vanuit de elf deelnemende zorgorganisaties zijn heel enthousiast: bij bewoners, hun belangrijke anderen (familie, vrienden, mantelzorgers) en zeker ook bij de teamleden. Het sturen op positieve ervaringen heeft een positief effect op het werkplezier van verpleegkundigen en verzorgenden. Het geeft hen veel voldoening om iets te kunnen betekenen voor de kwaliteit van leven van hun bewoners. U kunt deze ‘handreiking’ hier downloaden, met een introductie van het leefplezierplan aan de hand van veel ervaringen en sprekende foto’s uit de praktijk. Lees ook het persbericht over de belangrijkste bevindingen.
Vervolgprojecten
We zijn de volgende projecten gestart om aan de succesvolle leefplezierplan-pilot een vervolg te geven:
- Leefplezierplan op locatie: een project van twee jaar waarin we het werken met het leefplezierplan opschalen van teamniveau naar twee complete locaties.
- Ervaringen in de praktijk: in dit project willen we ontdekken hoe organisaties de ervaringen van zorgverleners, bewoners en belangrijke anderen een plek kunnen geven in hun kwaliteitsbeleid.
- Narratieve verantwoording in de praktijk: in een project van 2 jaar ontwikkelen we een methode om ervaringen structureel deel te laten uitmaken van de dagelijkse routine van zorgmedewerkers en het kwaliteitsbeleid van een locatie of organisatie.
- Samen werken aan liefdevolle zorg: samen met zorgorganisatie Topaz gaan we aan de slag met de onderzoeksvraag: hoe kunnen zorgmedewerkers en naasten samen werken aan liefdevolle zorg voor de bewoner?
- Videoreeks Liefdevolle zorg in de praktijk: we hebben een serie van 19 korte video’s gepubliceerd voor medewerkers zorg en welzijn, ter inspiratie en om met elkaar in gesprek te gaan over goede zorg.
- Train-de-trainer Leefplezierplan voor de zorg: we bieden een cursus aan voor trainers om zich de leefplezier-benadering eigen te maken zodat zij medewerkers zorg en welzijn hierin kunnen opleiden.
Leefplezierplan in de media
- In maart 2022 schreven Josanne Huijg en collega-onderzoekers uit Maastricht, Rotterdam, Tilburg en Twente een opinieartikel op Zorgvisie.nl over de waarde van narratieve methoden voor kwaliteitsverbetering in de verpleeghuiszorg.
- In november 2021 verzorgde Josanne Huijg een inspiratiesessie over het leefplezierplan tijdens een congres van Waardigheid en trots, samen met Dayenne Versleijen van ZZG Zorggroep en Alice van Leur van ActiVite. U kunt de sessie hier in zijn geheel terugzien. In februari 2022 publiceerde Waardigheid en trots dit overzichtsartikel over het leefplezierplan.
- In dit artikel op zorgplatform Qruxx (juni 2021) vertellen Josanne Huijg en Marije Blok over de waarde van narratieve informatie (de ervaringen van mensen) op het microniveau van de cliënt, maar ook op het niveau van verantwoording.
- Leefpleziercoach Lianne Herms van Wonen bij September vertelt in TvV Tijdschrift voor Verzorgenden (juni 2021) hoe de wensen en behoeften van een bewoner echt leidend kunnen zijn.
- In coronatijd is persoonlijke aandacht in het verpleeghuis belangrijker dan ooit, betogen Josanne Huijg en teamleider Ineke Westerik (Topaz) in mei 2020 in Leidsch Dagblad
- In maart 2020 stond Gerōn, tijdschrift over ouder worden & samenleving, in het teken van het begrip ‘geluk’. Met onder meer het artikel Samen werken aan leefplezier in het verpleeghuis
- In januari 2020 verscheen op de website van Radicale vernieuwing verpleeghuiszorg een artikel over de ervaringen van zorgorganisaties Topaz en ActiVite met het Leefplezierplan
- In november 2019 schreef Jannie Nijlunsing, bestuursvoorzitter van De Hoven, over kwaliteit van zorg en de ervaringen met het Leefplezierplan
- In september 2019 wijdde het Britse vakblad Nursing and Residential Care een artikel aan het project
- In april 2019 publiceerde NRC Handelsblad de reportage Gewoon luisteren naar de verlangens van de ouderen vanuit zorgorganisatie Wonen bij September
- In april 2019 verschenen een verslag van de Leefplezierplan-conferentie en een interview met Joris Slaets op de website van Zorgvisie. Ook op de website van Waardigheid en Trots is een verslag van de conferentie gepubliceerd
- In magazine Zorgvisie van oktober 2018 vindt u een interview met Joris Slaets
- Lees ook de reportage uit dagblad Trouw van oktober 2017 vanuit zorgorganisatie De Oude Pastorie of het artikel uit Dagblad van het Noorden van januari 2018 over zorgorganisatie De Hoven
- Bekijk hier de video die bij aanvang van het project is opgenomen bij De Oude Pastorie
Abonneer u op onze nieuwsbrief
Via de nieuwsbrief ‘Leefplezier in de ouderenzorg’ houden we u periodiek op de hoogte van interessante ontwikkelingen en initiatieven, inspirerende praktijkvoorbeelden en de voortgang van onze projecten. In de laatste nieuwsbrief, speciale editie februari 2023, laten we u graag kennismaken met de methode Ervaringen Centraal. In de nieuwsbrief van oktober 2022 leest u over de videoreeks Thuisgeluk, over de publicatie ‘Leefplezierplan op locatie: tussen droom en daad’, het gesprek met minister Conny Helder en nog veel meer. Voorgaande nieuwsbrieven kunt u teruglezen op de website van Leefplezier in de ouderenzorg. Klik op deze link om u voor de Leefplezier-nieuwsbrief in te schrijven.
Neem in geval van vragen of suggesties contact op met Ellen Plasmeijer.
- Vitaal
- Vitality Club
- Leefstijlprogramma de Kwekerij
- Slaap en biologische klok
- Collectieve preventie in de wijk
- Vitality walk
- Ontpillen: gezond leven met minder pillen
- Boek 10 jaar cadeau – Nieuwe inzichten om langer gezond te leven
- Boek Het geheim van de schildpad
- Jong Geleerd: experiment met zit/sta-tafeltjes in de klas
- Bewegen in het verpleeghuis
- Een bredere blik op de pensionering
- Gezond ouder worden in 6 stappen
- Betekenisvol
- Leefplezierplan voor de zorg
- Leefplezierplan op locatie
- Narratieve verantwoording in de praktijk
- Ervaringen in de praktijk
- Ervaringen zorgmedewerkers in de coronacrisis
- Samen werken aan liefdevolle zorg
- Kunst in de zorg
- Cultuursensitieve kunst
- It takes a village to grow old
- Participatiekoren
- Samenwerking clown en zorgmedewerker
- Seksualiteit en intimiteit
- Zeggenschap van ouderen
- Woonplezier
- Life and Vitality Assessment
- Verbonden
- Beeldvorming ouder worden en ouderen
- Benaderen van ouderen en intergenerationele steun
- Cultuursensitieve zorg
- Digitale vaardigheden van senioren met een Marokkaanse achtergrond
- Eenzaamheid en verbinding
- Generatie Mixer
- Intergenerationeel wonen
- Kwalitatief onderzoek ouderen en corona
- LHBTI+ ouderen
- Medewerkers in de ouderenzorg
- Oorlogservaringen
- Ouder worden met een migratieachtergrond
- Podcastplatform De Luistermap
- Sociale inclusie ouderen met een lagere SES
- Sociale verbondenheid van oudere migranten
- Transitie van werk naar pensioen
- Verbonden door kunst
- Verhalen van oudere migranten
- Verhalenplatform Wij & corona
- Zomervisite