De uitbraak van het coronavirus en de maatregelen die worden getroffen om de verspreiding te beperken, raken ook (zo niet vooral) ouderen. Ondanks dat er regelmatig over ouderen wordt gesproken in de media, zijn ouderen zelf nog relatief weinig aan het woord. Ouderen worden beschreven als ‘kwetsbaar’, ‘eigenwijs’ of ‘eenzaam’. Maar hoe ervaren zij deze tijd eigenlijk zelf? Om dit te onderzoeken, hielden we in maart-april en oktober 2020 diepte-interviews met ouderen over de impact van de coronamaatregelen op hun leven, hun sociale contacten en vitaliteit. In het eerste onderzoek in het voorjaar zijn 59 senioren geïnterviewd, waarbij we hebben gestreefd naar een zo divers mogelijke afspiegeling qua leeftijd en achtergrond. In het vervolgonderzoek in oktober, aan het begin van de tweede coronagolf, zijn 15 deelnemers opnieuw geïnterviewd. Ten slotte hebben we een media-analyse uitgevoerd om te onderzoeken hoe er in de eerste coronagolf over ouderen is geschreven en hoe dit de beeldvorming heeft beïnvloed.
Ouderen in de eerste coronagolf (maart-april 2020)
Op 18 juni 2020 hebben we de uitkomsten van dit kwalitatieve onderzoek gedeeld via een persbericht op basis waarvan De Telegraaf op 27 juni het artikel ‘Aan ouderen wordt niets gevraagd’ publiceerde. De resultaten zijn ook toegankelijk gemaakt in een uitgebreide publiekssamenvatting en een korte animatievideo. Bekijk ook de toelichting van dr. Jolanda Lindenberg op het onderzoek in de webinar ‘Beleving ouderen in corona’ op 29 juni 2020 of beluister het interview met onderzoeker Miriam Verhage in de podcast Wijzijnnico. De onderzoekers schreven in augustus 2020 de blog It takes two to tango voor The Association for Anthropology and Gerontology, and the Life Course (AAGE). De uitkomsten zijn ten slotte verwerkt in het artikel Coping of Older Adults in Times of Covid-19: Considerations of Temporality Among Dutch Older Adults dat in januari 2021 verscheen in wetenschappelijk tijdschrift Journals of Gerontology Series B: Social Sciences.
Ouderen in de tweede coronagolf (oktober 2020)
Aan het begin van de tweede coronagolf hebben we 15 deelnemers aan het eerste onderzoek opnieuw geïnterviewd. We stelden vast dat sommige ouderen erin slaagden om een nieuwe balans te vinden tussen aanvaardbare risico’s nemen en betekenisvolle activiteiten hervatten, maar dat anderen zich juist verder afzonderden. De grootste verandering die de onderzoekers zagen tussen de eerste en tweede coronagolf, is de afnemende solidariteit in de samenleving die de ouderen zorgen baart. Op 25 maart 2021 deelden we de uitkomsten van dit vervolgonderzoek in een persbericht en hebben we de uitkomsten beschreven in een publiekssamenvatting. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bracht in kaart hoe het gaat met thuiswonende ouderen, waarbij onder meer gebruik is gemaakt van ons kwalitatieve onderzoek. Op de website van het RIVM vindt u de eerste (februari 2021) en tweede rapportage (juni 2021).
Media-analyse ouderen in coronatijd
Hoe is er over ouderen geschreven in de media tijdens de coronacrisis? En hoe heeft deze berichtgeving de beeldvorming van ouderen beïnvloed? We analyseerden 1.145 artikelen uit de periode januari-juni 2020 (van de eerste berichten over corona tot en met de nasleep van de ‘intelligente lockdown’) uit de vijf meest gelezen landelijke dagbladen. Door middel van een uitgebreide media-analyse willen we bijdragen aan de kennis over de beeldvorming van ouderen in coronatijd en belichten we kwesties van kwetsbaarheid en (intergenerationele) solidariteit door het sentiment en de stereotypen rond ouderen te onderzoeken.
Bekijk ook de Zembla-uitzending ‘Oud, maar geen dor hout’ van 20 mei 2021, waarin diverse ouderen aan het woord komen over hun ervaringen in coronatijd en de beeldvorming in de media.
Meer weten over dit onderzoek? Neem contact op met Jolanda Lindenberg.