Prof. dr. Tineke A. Abma is sinds 1 december 2019 directeur-bestuurder van Leyden Academy on Vitality and Ageing. Zij doet al meer dan 25 jaar onderzoek naar thema’s die raken aan het ouder worden, zoals patiënt- en burgerparticipatie, langdurige zorg, ethiek en diversiteit. Het perspectief van de oudere zelf als vertrekpunt nemen en oog houden voor de verschillen tussen mensen, is zowel haar persoonlijke drijfveer als de rode draad in de onderzoeken en activiteiten van Leyden Academy.
Tineke Abma is sinds juli 2021 bijzonder hoogleraar Ouderenparticipatie bij de afdeling Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde (PHEG) van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Zij leidt onderzoek ter versterking van de positie van ouderen en oudere patiënten in zorg, beleid en wetenschappelijk onderzoek. De inclusie en maatschappelijke participatie van mensen in een kwetsbare situatie hebben haar bijzondere aandacht. Daarnaast was Tineke tot 1 januari 2022 verbonden aan het Amsterdam UMC (locatie VUmc) als hoogleraar Participatie & Diversiteit. Tineke is opgeleid als verpleegkundige en promoveerde in 1996 in Beleid en Management Gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Van 2002 tot 2009 werkte ze als associate professor aan de Universiteit van Maastricht, waarna ze de overstap maakte naar Amsterdam waar zij werd benoemd tot bijzonder hoogleraar Cliëntenparticipatie in de ouderenzorg.
Tineke is (co-)auteur van diverse boeken, zoals Zeggenschap in wetenschap (2007), Participatory research for health and social well-being (2019), Evaluation for a Caring Society (2018), Herinneringen en dromen van zeggenschap. Cliëntenparticipatie in de ouderenzorg (2010) en Responsieve methodologie. Interactief onderzoek in de praktijk (2006).
Tineke is medeoprichter van het Centrum voor Cliëntervaringen in 2014 en initiatiefnemer van de School for Participation in 2018. Sinds 2020 is zij lid van de wetenschappelijke raad van Insituut GAK en voorzitter van Stichting Waardenwerk.
Thema’s
Participatie van (oudere) burgers in zorg, beleid en onderzoek, mantelzorg, langdurige zorg, ethiek, diversiteit en inclusie, Wmo, participatiesamenleving, veerkracht, innovaties en inclusieve ouderenzorg, kunst in de zorg
In de media
- European Journal of Mental Health, december 2022, Experiential Knowledge of Mental Health Professionals. Service Users’ Perception. Meer wetenschappelijke publicaties waaraan Tineke heeft bijgedragen in 2022.
- BPD Magazine, najaar 2022, column ‘Meer uitgaan van perspectief van senior zelf’.
- Gerōn, juni 2022, artikel ‘Kunst-zinnig in de zorg’ en ‘Naar eigentijdse vormen van zeggenschap door ouderen’.
- Movisie, juni 2022, interview ‘Meer aandacht in ouderenzorg nodig voor de rol van sociaal werkers’.
- Zorgvisie, oktober 2021, artikel ‘Democratiseer de ouderenzorg’.
- Gerōn, oktober 2021, artikel ‘Op zoek naar inspiratie voor toekomstig beleid in de ouderenzorg’.
- Blog Durf Denken (Universiteit Gent), september 2021, artikel ‘Participatief onderzoek verbindt de onderzoeker met de maatschappij’.
- Website ZonMw, september 2021, column ‘Kunst is een levensbehoefte’.
- Zorgvisie, juli 2021, artikel ‘Kunstonderzoek: ‘Volwaardig leven reikt voorbij het medisch model’.
- Leidsch Dagblad, juli 2021, artikel ‘Ouderen bloeien op door kunst’.
- De Telegraaf, juni 2021, artikel ‘Wie wil nog naar een verpleeghuis?’.
- In onze videoserie Vraag het onze wetenschappers (juni 2021) geeft Tineke antwoord op de ingezonden vraag: Hoe belangrijk is de participatie van ouderen voor hun kwaliteit van leven?
- Geron, juni 2021, artikel ‘Voorbij leeftijd: hoe betekenisvol contact beeldvorming kan beïnvloeden’.
- De Actuaris, juni 2021, artikel ‘Houdbaarheid van de ouderenzorg in internationaal perspectief’.
- Sociale Vraagstukken, februari 2021, artikel ‘Hebben Engeland, Japan, Denemarken of Duitsland hun ouderenzorg beter georganiseerd?’
- Zorgvisie, februari 2021, artikel ‘Beleid Langer thuis wonen was halfbakken’.
- Sociale Vraagstukken, januari 2021, artikel ‘Modelmatig denken vertraagt vaccinatiecampagne’.
- Geron, november 2020, artikel ‘De stem en het perspectief van ouderen in de zorg’.
- Landelijk Congres Cliëntenraden, november 2020, in gesprek met Jet Bussemaker (voorzitter RVS) over inspraak en besluitvorming.
- Conferentie Een nieuwe generatie ouderen langer thuis, november 2020, lezing en vraaggesprek over zeggenschap van ouderen.
- Skipr, oktober 2020, artikel ‘Dankzij design zijn je beperkingen even op de achtergrond’.
- Sociale Vraagstukken, juli 2020, artikel ‘Hoe zzp’ers in de zorg in een moreel mijnenveld terechtkwamen’.
- Trouw, juni 2020, opinieartikel ‘Niet beschuldigen maar empathie tonen’.
- Sociale Vraagstukken, juni 2020, artikel ‘De coronacrisis als spiegel’.
- Website Radicale Vernieuwing Verpleeghuiszorg, juni 2020, artikel ‘We willen ouderen nog meer betrekken’.
- De Volkskrant, mei 2020, artikel ‘Statusverschil tussen zorgen en genezen wreekt zich nu’.
- SBS6 Hart van Nederland, mei 2020, interview over versoepeling bezoekregeling verpleeghuizen (vanaf 07:30).
- De Volkskrant, mei 2020, artikel ‘Eén bezoeker in het verpleeghuis: voor de een te weinig, voor de ander te veel’.
- Sociale Vraagstukken, april 2020, artikel ‘Geef ouderen een stem in de coronamaatregelen’.
- De Volkskrant, maart 2020, artikel ‘Geen bezoek meer voor verpleeghuisbewoners’.
- Sociale Vraagstukken, maart 2020, artikel ‘Contact en verbondenheid met ouderen in coronatijden’.
- Leidsch Dagblad, februari 2020, interview ‘Ertoe doen, daar draait het om’.
- Sociaalweb, januari 2020, in gesprek met ‘beweger’ Tineke Abma.
- NPO Radio 1 Journaal, november 2019, interview over de toekomst van mantelzorg.
- EO NieuwLicht, juni 2019, reportage over bezuinigingen op de huishoudelijke hulp.
- De Volkskrant, juli 2019, artikel ‘Nederlandse verpleeghuizen verbeteren zich: ‘Kan dat zomaar? Wat héérlijk’.
- NPO Radio 1, maart 2019, reportage ‘Hoe kunnen mantelzorgers hun belasting verminderen?’.
- Sociale Vraagstukken, november 2014, artikel ‘Responsieve evaluatie: onderzoek dat niet wil controleren maar leren’.
- Trouw, april 2009, artikel ‘Eenzame opsluiting is niet meer van deze tijd‘.
- NRC Handelsblad, november 2008, artikel ‘Met goede zorg is dwang amper nodig’.
Wetenschappelijke artikelen
Tineke publiceerde meer dan 150 internationale wetenschappelijke artikelen (H-index 40), klik hier voor een overzicht. Hieronder vindt u een selectie van recente, relevante artikelen:
- B. Groot, L. de Kock, Y. Liu, C. Dedding, J. Schrijver, T. Teunissen, M. van Hartingsveldt, J. Menderink, Y. Lengams, J. Lindenberg en T.A. Abma, The Value of Active Arts Engagement on Health and Well-Being of Older Adults: A Nation-Wide Participatory Study, International Journal of Environmental Research and Public Health (2021)
- E. Bendien, B. Groot en T.A. Abma, Circles of impacts within and beyond participatory action research with older people, Ageing & Society (2020)
- T.A. Abma en E. Bendien, Autonomy in old age, Family and Law (2019)
- S. Woelders en T.A. Abma, Participatory Action Research to enhance the collective involvement of residents in elderly care: about power, dialogue and understanding, Action research (2019)
- H. Leyerzapf, M. Visse, A. de Beer en T.A. Abma, Gay-friendly care: creating space for sexual diversity in residential care by challenging the hetero norm, Ageing & Society (2016)
- T.A. Abma en V.E. Baur, User involvement in long-term care. Toward a care ethics approach, Health Expectations (2014)
- F. Boelsma, V.E. Baur, S. Woelders en T.A. Abma, “Small” things matter: Residents’ involvement in practice improvements in long-term care facilities, Journal of Aging Studies (2014)
- J. Bindels, V.E. Baur, K. Cox, S. Heijng en T.A. Abma, Older people as co-researchers: a collaborative journey, Ageing & Society (2013)
Proefschriften
Tineke begeleidde meer dan dertig promovendi naar een succesvolle promotie. Hieronder vindt u enkele proefschriften uitgelicht op het terrein van veerkracht en participatie van ouderen en inclusieve ouderenzorg:
- Rosalie Metze. Independence or interdependence? A responsive evaluation of Family Group Conferencing for older adults (2016)
- Maaike Muntinga. Together toward transition. Implementing a comprehensive care program for frail, older people in primary care (2016)
- Miranda Snoeren. Working + Learning. A complexity approach to workplace learning within residential care for older people (2015)
- Bienke Janssen. Resilience and old age. Community care from an insider and empowerment perspective (2014)
- Jill Bindels. Caring for community-dwelling frail older people. A responsive evaluation (2014)
- Lena van Gastel. Verantwoordelijkheden van bestuurders in de ouderenzorg. Naar moreel constructivistisch leiderschap (2013)
- Fenna van Nes. Everyday activities of aging couples. Challenges in the face of declining health (2013)
- Vivianne Baur. Participation & partnership. Developing the influence of older people in residential care homes (2012)
- Sandra van der Dam. Ethics support in elderly care. Developments and specific needs for ethics support and an evaluation of Moral Case Deliberation in two Dutch elderly care organizations (2012)