Eenzaamheid vormt een belangrijk sociaal-maatschappelijk probleem. De afgelopen jaren zijn er tal van nieuwe initiatieven gestart, gericht op het verlichten van eenzaamheid bij ouderen. Maar een klein deel daarvan richt zich specifiek op oudere migranten. Ouderen met een migratieachtergrond voelen zich echter vaker en sterker eenzaam dan ouderen die in Nederland zijn geboren. Ze hebben vaak te maken met een combinatie van problemen, zoals slechte gezondheid, armoede, stress, ervaren discriminatie, intergenerationele conflicten etc.
Interventie
De interventie ‘Samen tegen Eenzaamheid’ werkt vanuit co-creatie om 55-plussers met een migratieachtergrond met elkaar en hun omgeving te verbinden. Dit draagt bij aan het verminderen van eenzaamheidsgevoelens en aan het verbeteren van welbevinden. De initiatieven die uit deze interventie voorkomen, maken niet alleen een verschil in het leven van oudere migranten, maar ook stellen de geleerde lessen organisaties in staat om deze waardevolle aanpak zelf te organiseren en uit te voeren.
“Ik wil vaker komen, bijvoorbeeld twee keer per week. Zo voel ik me minder eenzaam. Ik wil bij de groep zijn. De groep is mijn familie geworden.” – Deelnemer, Utrecht
Symposium
Ter afronding van de jaarlange interventie organiseerden we vanmiddag samen met Stichting RCOAK bij het Bartholomeus Gasthuis in Utrecht het symposium ‘Samen tegen Eenzaamheid’. Tijdens het symposium zijn de resultaten en waardevolle lessen rond de mogelijke financiering, uitvoering, impact en verduurzaming van dit programma gedeeld. Tevens zijn deze opgenomen in een handleiding die stapsgewijze begeleiding biedt voor het opstarten, organiseren en uitvoeren van de sociale interventie ‘Samen tegen Eenzaamheid’. De handleiding is bedoeld voor (migranten)organisaties, opbouwwerkers, sociaal makelaars, groepsbegeleiders en vrijwilligers in het domein van welzijnswerk.
“Ik was eerst bang. Ik ben nu een ander mens geworden. Ik ben vrolijk.” – Deelnemer, Utrecht
Geleerde lessen
De impact van deze interventie is in kaart gebracht door participerende observaties, informele gesprekken met de ruim zeventig deelnemers, gesprekken met project- en groepsbegeleiders, en door de inzet van de Most Significant Change-methode, waarin de onderzoeker, deelnemers en project- en groepsbegeleiders verhalen delen over de grootste verandering die de deelnemers zelf hebben ervaren. Dit alles toonde dat door het actief deelnemen aan de georganiseerde activiteiten er sterke nieuwe relaties tussen de deelnemers werden gevormd. Deze relaties werden gekenmerkt door diepe vriendschappen en een opmerkelijk gevoel van onderlinge steun, zowel praktisch (hulp met brieven) als emotioneel (elkaar troosten). De verbeterde relaties en ondersteuningsnetwerken hebben samen geleid tot blijdschap, rust en gezamenlijkheid. Er was een duidelijke verbetering in het emotionele welbevinden onder veel van de deelnemers. Wat betreft fysiek welbevinden gaven de deelnemers aan dat ze zich minder ziek voelden en minder vaak een beroep deden op medische hulp van de huisarts. Bovendien maakten deelnemers een persoonlijke groei door. Ze leerden en ervaarden wat het betekent om tijd voor zichzelf te maken. Daarbij hadden ze het gevoel beter te balanceren tussen hun rol binnen de familie en hun eigen persoonlijke behoeften.
Zoon: “Mama, je bent veranderd. Je bent niet thuis als ik bel en je vraagt mij niet meer waar ik blijf en wanneer ik thuis kom.” Moeder: “Ik denk nu aan mezelf.”
En nu?
Het is duidelijk dat deze interventie veelbelovende resultaten heeft opgeleverd. En alle organisaties willen doorgaan met het organiseren van bijeenkomsten voor migrantenouderen. Toch gaat het financieren ervan moeizaam en zijn aanvraagprocedures ingewikkeld. We hebben een template gemaakt die mogelijk behulpzaam kan zijn (klik op deze link).
Deze door Leyden Academy en Stichting RCOAK opgezette interventie is in 2023 uitgevoerd door Stichting Al-Amal, Stichting Attifa, Stichting ProFor, Stichting SPIOR en Marhaba/Wijkcentrum het Klokhuis in Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Amersfoort. Stichting Hofje Codde en Van Beresteyn en Fonds Sluyterman van Loo hebben het medegefinancierd.
Benieuwd naar de ervaring van een begeleider van SPIOR? Klik op deze link!