Onderwijs Archieven - Pagina 3 van 11

Gratis online workshops over woonplezier

24-06-202107-07-2021leydenacademy

Bij het ouder worden kunnen de wensen en behoeftes met betrekking tot de woning en woonomgeving veranderen. In een samenleving die gericht is op zo lang mogelijk zelfstandig wonen, is het nodig om tijdig na te denken over de keuzes die dat met zich meebrengt en de mogelijkheden die er zijn om blijvend woonplezier te ervaren. Verhuizen of de woning aanpassen? Kleiner of groener wonen? In de eigen vertrouwde buurt blijven of juist liever dichter bij voorzieningen? Aanleiding voor Leyden Academy en ZorgSaamWonen om online workshops over woonplezier te ontwikkelen en gratis aan te bieden.

Woonwensen en thuisgevoel
Deze online workshops bestaat uit een reeks van vijf e-mails, waarin deelnemers aan de slag gaan met hun (toekomstige) woonwensen. Iedere editie biedt actuele informatie en praktische kijk- en doe-opdrachten over thuisgevoel en woongeluk, woonwensen en woonvormen, leefomgeving, innovaties en toekomstperspectief. De reeks start op woensdag 8 september en wordt op 11 oktober afgesloten met een vrijblijvende, online slotbijeenkomst, met inhoudelijke presentaties en interactie om ervaringen te delen en van elkaar te leren.

Positieve invloed van woonplezier op welbevinden
De meeste woningaanpassingen om generatie-proof te kunnen wonen, gaan in op de (veronderstelde) behoeften met betrekking tot toegankelijkheid, veiligheid en hulpmiddelen. Omdat deze standaardoplossingen vaak zijn bedacht vóór ouderen en niet dóór ouderen, deed Leyden Academy in 2018 onderzoek naar het concept woonplezier. Woonplezier heeft een positieve invloed op het welbevinden, het geeft energie en zelfvertrouwen en het draagt bij aan een goed humeur, geestelijke balans en fysieke gezondheid. Woonplezier heeft daarbij drie belangrijke kenmerken:

Persoonlijk – het betekent voor iedereen iets anders
Veranderlijk – het is onderhevig aan persoonlijke- en omgevingsveranderingen
Interactief – met een emotionele betrokkenheid en verbinding door visite en burencontact

Meer informatie en aanmelden
Bent u 50 jaar of ouder en heeft u interesse in het onderwerp woonwensen en woonplezier? Doe mee en schrijf u in. Een vooropleiding of voorkennis is niet nodig. We bieden eenzelfde reeks van vijf edities aan voor wijkprofessionals die te maken hebben met zaken rond (plezierig) wonen en wensen van langer thuiswonende ouderen. Bijvoorbeeld voor zorg-, welzijns-, thuiszorg-, sociale wijkteam- en beleidsmedewerkers, ouderen- en verhuisadviseurs, en verhuurmakelaars. De onderwerpen van de reeks voor professionals zijn vergelijkbaar, maar meer toegespitst op de praktijk.

Doet u mee? Klik hier voor het aanmeldformulier.

Neem in geval van vragen contact op met Jacqueline Leijs via e-mail of tel. (071) 524 0960.

Slotbijeenkomst Honours Class: teams presenteren hun innovaties

23-06-202123-06-2021leydenacademy

Op donderdagavond 17 juni jl. vond de slotbijeenkomst plaats van de Honours Class Innovating Health and Well-being COVID-19 die Leyden Academy samen met Universiteit Leiden, PLNT Leiden en het LUMC organiseerde. Tijdens dit event, dat zowel live in Leiden als online kon worden gevolgd, pitchten de studenten de oplossing voor hun maatschappelijke ‘challenge’. Dit deden zij in de vorm van zelfgemaakt video’s en een Q&A met Bastiaan de Roo (PLNT), Nanda Milbreta (Honours Academy) en namens Leyden Academy Sonja Wendel en Marie-Louise Kok als expert panelleden.

TikTok en videokaart
Ook dit jaar stonden de challenges van de teams in het teken van de coronacrisis. Twee teams gingen aan de slag met het vraagstuk dat was ingediend door NL Training, om passende informatie over het virus en vaccinatie bij mensen met laaggeletterdheid te krijgen. Team Purple bedacht een videokaart waarop de website Steffie in begrijpelijke taal uitleg geeft. Deze kaart kan via laagdrempelige plekken zoals de huisarts of een taalinstituut worden verspreid. Team Pink, dat zich specifiek op jongeren richtte, bedacht grappige TikTok-filmpjes waarin belangrijke informatie over vaccinatie aan bod kwam.

Delen van gezondheidsinformatie
Team Yellow werkte aan de uitdaging van Share to Care en ging op zoek naar geschikte manieren om mensen bekend te maken met het delen van hun persoonlijke gezondheidsinformatie ten behoeve van gezondheidsinnovaties. Andere innovaties die tijdens de slotbijeenkomst werden gepresenteerd, waren een app om informeel videocontact te kunnen houden met collega’s tijdens het thuiswerken (ICoffee), een lamp die van kleur verandert gelinkt aan je agenda om thuiswerkers te helpen een betere werk-privé balans te kunnen behouden (Brightlight), en een platform waarmee ouderen gemakkelijk activiteiten in de buurt kunnen vinden om fysiek en mentaal gezond te blijven tijdens de pandemie.

Dertig deelnemers
Aan deze tweede editie van de Honours Class, die op maandag 12 april 2021 van start is gegaan, namen dertig zeer gemotiveerde masterstudenten deel. Gedurende negen intensieve weken hebben zij geleerd over innovaties op het gebied van gezondheid en welbevinden en zijn ze aan de hand van design thinking-technieken aan de slag gegaan met maatschappelijke uitdagingen gerelateerd aan de coronacrisis.

Neem voor meer informatie contact op met Miriam Verhage.

Vraag het onze wetenschappers: over betekenisvol leven in het verpleeghuis

22-06-202103-08-2021leydenacademy

In de videoserie Vraag het onze wetenschappers beantwoorden we ingezonden vragen over vitaal en betekenisvol ouder worden. In de zesde en laatste aflevering geeft onderzoeker en medisch antropoloog Sanne Schweers antwoord op de vraag die Geert Froyen ons stuurde: ‘Hoe geef je betekenis aan het leven als je in een verpleeghuis woont?’.

U kunt de video (4 minuten) bekijken op YouTube. Hieronder vindt u achtergrondinformatie en lees- en kijktips.

Leren kennen van de bewoner
Sanne vertelt in de video dat een betekenisvol leven voor iedereen anders is. Daarom is het belangrijk om de behoeften, verlangens, gewoonten en rituelen van de cliënt goed te leren kennen. In onze onderzoeken noemen we dat ook wel aandacht voor ‘leefplezier’ en hebben we het Leefplezierplan als werkwijze ontwikkeld: u leest er meer over in dit artikel in tijdschrift Geron (2020). Voor het beter leren kennen van de bewoner zijn verschillende methodieken beschikbaar. Kennisplein Zorg voor Beter biedt een handig overzicht met diverse instrumenten en tips.

Het belang van persoonlijke relaties
Voor bijna iedereen zijn persoonlijke relaties het allerbelangrijkste in het leven. Zeker in het verpleeghuis zijn warme relaties tussen bewoner, naasten en de zorgprofessionals onmisbaar. Dat stelt ons voor een uitdaging: hoe kan de zorg zich zoveel mogelijk inzetten voor betekenisvolle ontmoetingen? Voor antwoorden op deze vraag moeten we ons niet zozeer wenden tot de medische wetenschappen; we komen dan eerder uit bij de sociale wetenschappen, bij geestelijk verzorgers en bij filosofen. Hoogleraar Diversiteit en Integratie Halleh Ghorashi (VU Amsterdam) vertelt over het werk van filosoof Emmanuel Levinas als bron van inspiratie.

Het is daarbij belangrijk om je te realiseren hoe verstorend ziekte en aandoeningen kunnen zijn voor de relaties om je heen. Dit komt indringend tot uiting in dit artikel op De Correspondent (2017) waarin mensen met dementie hun ervaringen delen.

In de zorg voor iemand die in een verpleeghuis woont is het dus belangrijk om continu die relaties centraal te zetten. Maar een goede samenwerking tussen naasten, zorgverlener en bewoner is nog niet zo eenvoudig, weten we uit het promotieonderzoek van Antoinette Bolscher naar samenwerking vanuit moreel perspectief aan de Universiteit voor Humanistiek (2018).

Leefplezier in alledaagse dingen
Een betekenisvol leven hoeft niet altijd groots en meeslepend te zijn. Dat leefplezier soms in kleine, alledaagse dingen zit, maakt Sanne in de video duidelijk aan de hand van het voorbeeld van mevrouw Uijen die graag naar kleine beestjes (en pluisjes) kijkt. In onze videoreeks Liefdevolle zorg in de praktijk komen ook mooie voorbeelden langs, zoals bewoner Henk die stapelgek is op bloemen of een spontaan dansje in de huiskamer (zie foto, met dank aan zorgorganisatie Topaz).

Zorgen kan soms ook zingen zijn, zo blijkt uit dit artikel op de Correspondent (januari 2021).

Er zijn bij rouw en verdriet
Dat wat van betekenis is, hoeft niet alleen maar positief te zijn. Juist bij mensen aan het einde van hun leven, zijn er vaak gevoelens van rouw en verdriet. Longarts Sander de Hosson schrijft mooi over hoe hij met zijn team streeft naar de beste kwaliteit van leven en sterven voor de patiënt. Zijn columns zijn gebundeld in het boek Slotcouplet (2018) en u kunt ook zijn TEDx lezing bekijken uit 2017.

Er simpelweg met aandacht zijn voor iemand, is vaak al voldoende. Dit vormt de kern van de presentietheorie van theoloog en filosoof Andries Baart. Deze benadering draait om liefdevolle aandacht voor wat mensen eigenlijk vragen, voor wat echt belangrijk is voor hen. Het gaat hierbij om erkenning van hun waardigheid als mens, en om een menslievende benadering die onvoorwaardelijk is. Lees onder meer zijn artikel Presentie en palliatieve zorg in het tijdschrift Sociale Interventie (2007).

Een complimentje doet wonderen
Als afsluitende tip geeft Sanne het advies om te investeren in de relatie met mensen die u kent in het verpleeghuis, door een praatje te maken of een complimentje te geven. Dit is fijn voor de bewoner, maar ook voor u. Studies laten zien dat iets doen voor een ander, ook een positief effect heeft op het eigen geluksgevoel. Hoe dit werkt, werd in mei 2021 treffend verwoord door komiek Jochem Myjer in de Volkskrant: maak jezelf blij door anderen voorrang te geven.

U kunt de gehele serie van zes video’s hier terugvinden of als afspeellijst bekijken op ons YouTube-kanaal.

Vraag het onze wetenschappers: hoe schadelijk zijn de dagelijkse borrels of biertjes?

15-06-202114-06-2021leydenacademy

In de videoserie Vraag het onze wetenschappers beantwoorden we ingezonden vragen over vitaal en betekenisvol ouder worden. In de vijfde aflevering geeft hoogleraar Vitaliteit David van Bodegom antwoord op de vraag die Evelien Mazeland ons stuurde: ‘Hoe schadelijk zijn de dagelijkse borrels of biertjes?’.

U kunt de video (4 minuten) bekijken op YouTube. Hieronder vindt u achtergrondinformatie en lees- en kijktips.

Alcohol is ongezond, ook één glas
David vertelt in de video dat onderzoek van de laatste jaren uitwijst dat alcohol ongezond is. Waar voorheen nog werd gedacht dat één glas per dag goed voor je zou zijn, is dit idee inmiddels achterhaald. Een groot internationaal onderzoek uit 2018 dat dit aantoont is te lezen in wetenschappelijk tijdschrift The Lancet. Het advies van de Gezondheidsraad is dan ook: drink geen alcohol, of in elk geval niet meer dan één glas per dag.

Een standaard glas is even schadelijk
Een glas wijn of een vaasje bier zijn even schadelijk als een borrelglas jenever, omdat de hoeveelheid alcohol in ieder standaard glas gelijk is. Zo is een wijnglas groter dan een jeneverglas, maar in wijn zit doorgaans 12 procent alcohol terwijl jenever wel 30 procent of meer kan bevatten. Meer informatie over de gezondheidseffecten van verschillende glazen alcohol is te vinden op de website van het Voedingscentrum.

Een banaan voor de receptie
Hoe houd je een gezonde leefstijl een leven lang vol? Samen met hoogleraar ouderengeneeskunde Rudi Westendorp (Universiteit van Kopenhagen) schreef David in 2019 het boek ‘Tien jaar cadeau’. Hierin zetten de auteurs een nieuwe aanpak uiteen die niet uitgaat van discipline en wilskracht, maar van verleiding via de omgeving. In het boek komen diverse omgevingen uit het dagelijks leven aan bod, zoals de keuken, woonkamer, slaapkamer, supermarkt, het werk en de wijk. Door je te omringen met gezonde verleidingen kun je betere keuzes onderdeel maken van je dagelijkse routine. Kleine, slimme aanpassingen – grote wijnglazen inwisselen voor kleine, de fietstassen inruilen voor een rugzak – hebben opgeteld een groot en duurzaam effect. Deze nieuwe aanpak gaat uit van 4 V’s: verleiden, vervangen, vermijden en voorbereiden. Het voorbeeld dat David in de video geeft – eet een banaan en drink een flesje water voordat je naar een receptie gaat – valt uiteraard in de categorie ‘voorbereiden’. Lees meer over de methode met de 4 V’s in het eerste hoofdstuk.

Alcoholvrije alternatieven
Er zijn in de afgelopen jaren veel nieuwe soorten alcoholvrije dranken op de markt gekomen. Vooral alcoholvrij bier heeft een vlucht genomen: en er zijn heel veel verschillende soorten pils, witbier, IPA en bieren met een smaakje dat er voor iedereen wel een frisse alcoholvrije variant verkrijgbaar is. Alcoholische dranken zijn ongezond door de alcohol die erin zit, maar bevatten ook ook veel calorieën. Alcohol bevat per gram 7 kcal, dat is meer dan een gram suiker (4 kcal). Een alcoholvrije variant bevat daarom meestal minder calorieën, maar kijk vooral even op het etiket, want sommige alcoholvrije alternatieven bevatten bijna net zoveel suiker als frisdrank. Meer informatie over de calorieën in alcoholische en alcoholvrije dranken vindt u op de website van het Trimbos instituut.

Heeft u nog vragen of suggesties? Neem dan gerust contact op met David van Bodegom.

De vier eerder verschenen video’s in deze serie kunt u hier terugkijken. Wilt u de volgende (en laatste) aflevering graag direct na verschijning in uw mailbox ontvangen? Stuur dan een e-mail met onderwerp ‘Aanmelding videoserie’ naar Jacqueline Leijs. Uw abonnement stopt automatisch nadat de laatste aflevering is verschenen (22 juni 2021). U kunt zich ook abonneren op ons YouTube-kanaal.

Gratis videoreeks Thuisgeluk

In het najaar van 2022 lanceerden we een educatieve videoreeks voor thuiszorgmedewerkers, praktijkondersteuners en mantelzorgers. De korte films kunnen als gesprekinstrument benut worden en de kijkers prikkelen tot nieuwsgierigheid, creativiteit en lef, om samen de kwaliteit van zorg te verbeteren.

In de ouderenzorg is steeds meer aandacht voor de unieke verlangens, voor kwaliteit van leven en welbevinden van oudere mensen. Thuiszorgmedewerkers en mantelzorgers spelen hierin een belangrijke rol. We ontwikkelde een reeks educatieve videoportretten van thuiswonende ouderen die gebruik maken van thuiszorg. De videoreeks Thuisgeluk is beschikbaar op YouTube.

Herkenbare praktijksituatie in beeld
Thuiszorgmedewerkers hebben dagelijks te maken met verschillende thuiswonende ouderen, hun individuele verlangens en behoeften, tijdsdruk en de daarbij horende keuzes en afwegingen. Na een verkennend onderzoek in de zorgpraktijk, waarin een onderzoeker heeft meegelopen met verschillende thuiszorgprofessionals op hun route, filmde Leyden Academy een reeks portretten. De korte films laten zien hoe zorgmedewerkers ruimte (kunnen) maken voor de unieke verlangens en identiteit van hun cliënt. Ze brengen herkenbare praktijksituaties in beeld, die inspireren en aanzetten tot een gesprek over goede en liefdevolle zorg.

Inzet van video in onderwijs
Onder de titel Thuisgeluk, werken vanuit de relatie, zijn 19 videoportretten gemaakt. De video’s van ca. anderhalve minuut kunnen ingezet worden als een korte leeractiviteit en als gesprekinstrument binnen thuiszorgorganisaties en onderwijs in zorg en welzijn. Iedere film eindigt met een prikkelende vraag die uitnodigt om zelf aan de slag te gaan of met elkaar in gesprek te gaan om samen de kwaliteit van zorg te verbeteren. De films zijn ondergebracht in vier series:

De persoon staat centraal. Bekijk hier de film waarin cliënt van verzorgende Hester het laatste woord heeft en eigen regie houdt.
Omgaan met tijd. Bekijk hier hoe verzorgende Melanie omgaat met het bewaken van eigen grenzen en tijdsdruk.
Er zijn voor iemand. Bekijk hier hoe verpleegkundige Marijke een signalerende rol heeft en waar ze op let.
Samenwerken. Bekijk hier hoe verzorgende Nathalie samen optrekt met de mantelzorger.

Korte inspiratielessen
Naar aanleiding van bovenstaande onderdelen van de videoreeks hebben we vijf korte inspiratielessen over liefdevolle thuiszorg gemaakt. Iedere les duurt circa drie minuten en is te volgen op de mobiele telefoon. Je kunt je op iedere moment aanmelden en na de vijf lessen stopt de verzending automatisch. Teammanagers kunnen de inspiratielessen aan hun team heel makkelijk aanbieden via Whatsapp. Download hier de handleiding!

Gratis te gebruiken
De filmopnames zijn gemaakt bij en met dank aan thuiszorgorganisaties Activite, Pro-Cura, Cordaan en Zorggroep Elde Maasduinen. Mede dankzij de financiële steun van het Jo Visser fonds, Fonds SGS (gelieerd aan zorgverzekeraar Zilveren Kruis) en Stichting Het R.C. Maagdenhuis en Stichting Brentano’s Steun des Ouderdoms konden we de video’s ontwikkelen en gratis beschikbaar stellen. Opleiders kunnen de complete afspeellijst gebruiken of losse filmpjes als lesmateriaal inbedden in bestaande curricula, trainingen en portfolio’s (door bijvoorbeeld de video’s in het eigen leerplatform te plaatsen). Denk bij opleiders bijvoorbeeld aan:

thuiszorgorganisaties;
onderwijsinstellingen, (zelfstandige) trainers en coaches in de zorgsector;
mantelzorgorganisaties;
educatieve uitgevers in zorgonderwijs.

Eerder maakte Leyden Academy de videoreeks Liefdevolle zorg in de praktijk over o.a. leefplezier, omgaan met dilemma’s en het leren kennen van de bewoner in het verpleeghuis. Hier vindt u die afspeellijst op YouTube.

Heeft u vragen, opmerkingen of wilt u meer informatie? Neem dan contact op met Marie-Louise Kok via tel. (071) 524 0964 of via e-mail.

Vraag het onze wetenschappers: zingeving na het pensioen

08-06-202126-08-2021leydenacademy

In de videoserie Vraag het onze wetenschappers beantwoorden we ingezonden vragen over vitaal en betekenisvol ouder worden. In de vierde aflevering geeft psycholoog en senior onderzoeker Josanne Huijg antwoord op de vraag die Annemarie Broersma ons stuurde: ‘Hoe geef je zin aan het leven als je met pensioen bent?’.

U kunt de video (4 minuten) bekijken op YouTube. Hieronder vindt u achtergrondinformatie en lees- en kijktips.

Wat is zingeving?
Hoe leid je een zinvol en betekenisvol bestaan? In dit artikel in dagblad Trouw (juli 2020) stelt de Finse filosoof Frank Martela voor om niet te zoeken naar ‘de zin van het leven’, maar naar zin ín uw leven. Bent u benieuwd hoe ouderen over zingeving denken? Lees dan hier het advies van de Raad van Ouderen aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport uit november 2019. In dit rapport wordt onder meer verwezen naar het werk van hoogleraar Anja Machielse (Universiteit voor Humanistiek), Machteld Huber (grondlegger concept positieve gezondheid) en filosoof René Gude.

Werk als bron van welbevinden en gezondheid
Josanne vertelt in de video dat onderzoek uitwijst dat veel mensen zingeving ervaren in hun werk. Dit is één van de redenen waarom mensen die werken, over het algemeen gelukkiger zijn dan mensen die niet werken, zo blijkt onder meer uit onderzoek van emeritus hoogleraar Ruut Veenhoven (Sociale condities voor menselijk geluk, Erasmus Universiteit Rotterdam). Daarnaast draagt (arbeids)participatie bij aan gezondheid, zoals collega Tineke Abma vorige week uitlegde. Deze infographic van kennisinstituut Movisie geeft meer inzicht in de diverse factoren die hierbij een rol spelen.

Langer doorwerken
Uit eigen onderzoek van Leyden Academy (Grijs is niet zwart-wit, 2013) naar de ambities van 55-plussers blijkt dat 40 procent van de ondervraagden aangeeft na hun pensioen graag door te werken, mits op eigen voorwaarden. Ellen Dingemans en Jaap Oude Mulders van demografisch instituut NIDI schreven er in 2016 over in het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken. Er zijn ook steeds meer mensen van 65 jaar en ouder met betaald werk: het CBS becijferde in augustus 2021 dat dit er 300 duizend zijn, oftewel 3,3 procent van alle werkenden. De toename heeft twee oorzaken: door de vergrijzing neemt het aantal 65-plussers toe, maar ook is een groter percentage 65-plussers aan het werk. In 2003 was dit nog 1 op de 10, in 2020 waren dat er al ruim 4 op de 10.

Een eigen onderneming starten
Daarnaast hebben veel vijftigplussers het idee om na hun pensioen voor zichzelf te beginnen. Volgens de Kamer van Koophandel starten er sinds 2015 jaarlijks meer dan 3.000 mensen van 65 jaar en ouder een eigen onderneming. Lees er meer over in dit artikel uit De Ondernemer (december 2019). Uit onderzoek van Pierre Azouley (MIT, National Bureau of Economic Research) et al. blijkt dat deze ondernemers maar liefst twee- tot driemaal succesvoller zijn dan dertigers die een eigen bedrijf beginnen. Daarnaast geeft het ondernemen veel voldoening, vertelt Paul Tasner uit eigen ervaring in deze TEDx Talk uit 2017. Samen met Aegon ontwikkelde Leyden Academy een cursus voor ervaren aspirant-ondernemers, Silver Starters. Deelnemer Han van Doorn (82) vertelde in NRC Handelsblad over de innovatieve app die hij op de markt wil brengen.

Zinvol ouder worden
Als we ouderen vragen naar hun plannen en wensen voor de toekomst, dan benoemen ze vooral dat ze een actief leven willen blijven leiden, samen met de mensen om wie ze geven. Josanne en haar collega’s beschreven hun onderzoeksresultaten in een artikel over ‘succesvol’ ouder worden in tijdschrift Journals of Gerontology: Series B (2017). In deze webinar (juni 2020) van het programma Samen Ouder Worden hoor je experts Machteld Huber en hoogleraar Andries Baart over zinvol ouder worden, ook in tijden van corona. Bent u benieuwd hoe ouderen zin en invulling geven aan hun leven in coronatijd, neem dan een kijkje op de website Wij & corona die we samen met stichting GetOud hebben opgezet. U vindt er de persoonlijke verhalen van meer dan 350 senioren.

Reflectie over zingeving
Als afsluitende tip geeft Josanne het advies om zelf, of samen met anderen te reflecteren op wat het leven voor u de moeite waard maakt. Wellicht kunnen de tien levensvragen hierbij behulpzaam zijn, die Psychologie Magazine in 2017 publiceerde. Een filosofisch perspectief op deze ’trage vragen’ krijgt u in het boek Werken aan trage vragen (2017) van emeritus hoogleraar Harry Kunneman.

Heeft u nog vragen of suggesties? Neem dan gerust contact op met Josanne Huijg.

De drie eerder verschenen video’s in deze serie kunt u hier terugkijken. Wilt u de volgende afleveringen graag direct na verschijning in uw mailbox ontvangen? Stuur dan een e-mail met onderwerp ‘Aanmelding videoserie’ naar Jacqueline Leijs. Uw abonnement stopt automatisch nadat de laatste aflevering is verschenen (22 juni 2021). U kunt zich ook abonneren op ons YouTube-kanaal.

Vraag het onze wetenschappers: over participatie van ouderen

01-06-202131-05-2021leydenacademy

In de videoserie Vraag het onze wetenschappers beantwoorden we ingezonden vragen over vitaal en betekenisvol ouder worden. In de derde aflevering geeft hoogleraar Participatie en Diversiteit Tineke Abma antwoord op de vraag die Sabriye Karacan ons stuurde: ‘Hoe belangrijk is de participatie van ouderen voor hun kwaliteit van leven?’.

U kunt de video (4 minuten) bekijken op YouTube. Hieronder vindt u meer achtergrondinformatie en lees- en kijktips.

Sociale participatie van ouderen
Veel mensen zijn en blijven actief na hun pensionering en willen zeggenschap en regie behouden over hun leven. Dat wordt ‘sociale participatie’ genoemd. Actieve deelname aan de samenleving varieert van het oppassen op de kleinkinderen tot aan theaterbezoek, lid zijn van een vereniging en het doen van vrijwilligerswerk. Uit een studie van het CBS in 2018 bleek dat 9 op de 10 ouderen actief blijft. Dit geeft aan dat het overgrote deel van de ouderen middenin de samenleving staat, en ontkracht het stereotiepe beeld dat ouderen inactief zouden zijn en zich terugtrekken uit de samenleving.

Participatie en gezondheid
Er zijn veel studies gedaan naar het verband tussen sociale participatie en hoe mensen hun gezondheid en welbevinden ervaren. Het patroon dat daarin naar voren komt, is dat er een positieve relatie is: oftewel, het deelnemen aan sociale activiteiten hangt samen met een goede ervaren gezondheid en welbevinden. Uit een omvangrijke Canadese studie komt naar voren dat naarmate het aantal sociale activiteiten toenam, er een sterkere relatie was met de ervaren gezondheid en tevredenheid over het leven. Ouderen geven aan een sterke behoefte te hebben om te blijven deelnemen. Ertoe doen, erbij horen en sociale ondersteuning spelen hierin een belangrijk rol.

Participatie vraagt om ruimte
Participatie is als een tango-dans, het is een tweezijdig proces. Het vraagt niet alleen iets van degene die deelneemt, maar ook van de omgeving die participatie al dan niet mogelijk maakt. Het ruimte geven en maken voor de participatie van ouderen is nog voor verbetering vatbaar, blijkt telkens weer. Te vaak wordt er nog gedacht voor ouderen, en worden beslissingen genomen zonder hen daarin te betrekken. Dit gebeurde ook bij het bepalen van de coronamaatregelen, stelde Tineke Abma in april 2021 vast in het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken. Stereotiepe beeldvorming over de ouderdom, met een beeld van de oudere als passief en niet in staat om richting te geven aan het eigen leven, speelt hierin een rol. Hoe kom je tot een echte dialoog met ouderen, bijvoorbeeld tussen professional en bewoner in de ouderenzorg? Ruimte maken voor het verschil in perspectief en ervaring tussen ouderen en professionals is daarbij de sleutel, zo schreven Tineke Abma en Susan Woelders eind 2020 in tijdschrift Gerōn.

Van formele inspraak naar directe zeggenschap
Participatie omvat ook beleidsbeïnvloeding door inspraak en medezeggenschap. Deze inspraak heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld: van formele zeggenschap gebaseerd op de Wet van de medezeggenschap via cliëntenraden naar aanvullende, eigentijdse vormen van meer directe en rechtstreekse vormen van zeggenschap. U zag in de video bijvoorbeeld de innovatieve tool Tante Co voorbij komen. Tijdens de conferentie ‘Een nieuwe generatie ouderen langer thuis’ op 25 november 2020 vertelde Tineke Abma over deze ontwikkeling, waarna zij erover in gesprek ging met Marilyn Haimé (Raad van Ouderen) en bestuurder Anke Huppertz en bewoner Broeder Gait (De Beyart, Maastricht). U kunt deze sessie (47 min.) hier terugzien. Op 30 november 2020 ging Abma over dit onderwerp in gesprek met Jet Bussemaker, voorzitter Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, tijdens het Landelijk Congres Cliëntenraden. Dit gesprek (21 min.) kun u hier bekijken.

SamenStem-methode
Ouderen nemen steeds meer het initiatief en formuleren zelf een agenda met thema’s die hen raken. Samen met andere stakeholders maken ze een actieplan ter verbetering van hun kwaliteit van leven. Anke Heijsman, Susan Woelders en Tineke Abma beschreven dit proces in tijdschrift Gerōn aan de hand van een voorbeeld in wooncomplex De Leeuwenhoek van Stichting Humanitas Rotterdam. Meer informatie over de SamenStem-methode om de zeggenschap en inspraak van cliënten te vergroten, vindt u op onze website.

Heeft u nog vragen of suggesties? Neem dan gerust contact op met Tineke Abma.

De eerder verschenen video’s in deze serie kunt u hier terugkijken. Wilt u de volgende afleveringen graag direct na verschijning in uw mailbox ontvangen? Stuur dan een e-mail met onderwerp ‘Aanmelding videoserie’ naar Jacqueline Leijs. Uw abonnement stopt automatisch nadat de laatste aflevering is verschenen (22 juni 2021). U kunt zich ook abonneren op ons YouTube-kanaal.

Een betere toekomst met de Master Vitality & Ageing

31-05-202101-06-2021leydenacademy

Ontdek de kleurrijke carrières van een vergrijzende samenleving met de internationale Master Vitality & Ageing. Word een expert op het gebied van gezond ouder worden, co-creatie, innovatie en gezondheidsmanagement van een vergrijzende bevolking. Kom op 8 juni naar de online Experience Day en ontdek hoe het is om student Vitality & Ageing te zijn! Klik hier voor meer informatie en om je in te schrijven.

Voor wie?
De Master Vitality & Ageing is niet alleen een mooie kans voor geneeskundestudenten, maar ook voor andere disciplines zoals Biomedical Sciences, Health Sciences, Health and Life Sciences, Health and Society, Movement Sciences, Nutrition and Health en Psychology. De Master Vitality & Ageing kan als eerste of tweede master, in een voltijds of flexibel programma. Dit laatste is perfect als je je baan in de ouderenzorg wilt combineren met een bijpassende Master.

Waarom?
We hebben zoveel enthousiaste reacties gekregen van huidige en voormalige Masterstudenten. Het zijn de beste ambassadeurs, en hun woorden spreken dan ook voor zich:
Jodie, student Vitality & Ageing en Geneeskunde: “Na mijn bachelor Geneeskunde heb ik lang moeten wachten voordat ik aan mijn medische stage kon beginnen. Om deze tijd nuttig in te vullen, besloot ik op zoek te gaan naar een master om mijn kennis op medisch gebied aan te vullen. Dit programma helpt mij om mijn toekomstige patiënten beter te begrijpen en te vragen naar hun wensen, behoeften en kijk op situaties. Het leert me waardevolle en uitzonderlijke lessen die ik ter harte neem om een betere arts te worden.”
Lisa, student Vitality & Ageing en psycholoog: “De Master Vitality & Ageing leert mij om over de grenzen van mijn werk als psycholoog te kijken. Ik geloof dat de toenemende complexiteit in de ouderenzorg vraagt om een goede samenwerking”.

Meer informatie
Mocht je nog vragen hebben, neem dan contact op met studentambassadeur Marieke Vieveen (studentambassadorva@lumc.nl) of studieadviseur Lucia Creveld (studyadvisorVA@lumc.nl), of ga naar de website, Facebook, LinkedIn of de Master portal.

Ben jij ook op zoek naar een betere toekomst? Dan is de Master Vitality & Ageing iets voor jou! Aanmelden voor de Engelstalige Master Vitality and Ageing kan tot 15 juni.

Vraag het onze wetenschappers: hoeveel moet je dagelijks bewegen?

18-05-202125-05-2021leydenacademy

Vandaag presenteren we de eerste aflevering van onze zesdelige videoserie Vraag het onze wetenschappers, waarin onze experts ingezonden vragen beantwoorden over vitaal en betekenisvol ouder worden. In deze eerste video (4 minuten) geeft onderzoeker Paul van de Vijver antwoord op de vraag die Peter Meijer ons stuurde: ‘Hoeveel moet je dagelijks bewegen om mobiel te blijven?’.

Hieronder vindt u extra achtergrondinformatie en leestips.

Minstens 2,5 uur per week
Paul vertelt dat onderzoek uitwijst dat volwassenen minimaal 2,5 uur per week matig intensief zouden moeten bewegen. Dit is ook het meest recente advies van de Gezondheidsraad. Een uitgebreide verantwoording van deze richtlijn vindt u in het achtergronddocument Physical activity and risk of chronic diseases. Een andere onderbouwing van dit advies komt uit Australisch onderzoek, waarin elf jaar lang ruim 12.000 oudere proefpersonen zijn gevolgd. De resultaten zijn in 2014 gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift The BMJ.

De hele dag door actief
Onder ‘matig intensief bewegen’ valt stevig wandelen en fietsen, maar bijvoorbeeld ook het huishouden doen en onkruid wieden in de tuin. De hele dag door ‘scharrelen’ is gezonder dan heel intensief sporten, zoals marathons lopen. Veroudering is tenslotte een proces van slijtage, zo betoogt arts en verouderingswetenschapper David van Bodegom in zijn boek ‘Het geheim van de schildpad’ (Atlas Contact, 2019).

Samen sporten in de Vitality Club
Paul noemt de Vitality Club als voorbeeld van een beweeggroep waarin oudere buurtgenoten samen sporten en elkaar coachen. Onderzoek onder de deelnemers toont aan dat hun fysieke fitheid ieder jaar verbetert, en dat ze zich mentaal ook sterker voelen. We beschreven de resultaten onder meer in 2018 in het wetenschappelijk tijdschrift Translational Behavioral Medicine. Wilt u zelf een Vitality Club in uw wijk beginnen, neem dan een kijkje op de website.

Laat uw omgeving het werk doen
Als afsluitende tip geeft Paul het advies om de dagelijkse beweging te integreren in activiteiten die u toch moet doen: zoals wandelen naar de supermarkt, of standaard een halte eerder uitstappen als u naar uw werk reist. Door bewust dit soort dagelijkse routines te veranderen, maakt u ongemerkt gezondere keuzes die op termijn kunnen optellen tot veel gezondheidswinst. In deze TEDx Talk legt David van Bodegom uit hoe dit werkt.

Heeft u nog vragen of suggesties? Neem dan gerust contact op met Paul van de Vijver.

Wilt u de video’s in deze serie graag direct na verschijning in uw mailbox ontvangen? Stuur dan een e-mail met onderwerp ‘Aanmelding videoserie’ naar Jacqueline Leijs. Uw abonnement stopt automatisch nadat de laatste aflevering is verschenen (22 juni 2021). U kunt zich ook abonneren op ons YouTube-kanaal.

Honours Class: oplossingen bedenken samen met de doelgroep

03-05-202103-05-2021leydenacademy

Op maandag 12 april 2021 is de tweede editie van de Honours Class Innovating Health and Well-being COVID-19 van start gegaan, georganiseerd door Leyden Academy in samenwerking met Universiteit Leiden, PLNT Leiden en het LUMC. Dit jaar nemen er dertig zeer gemotiveerde masterstudenten deel aan deze interdisciplinaire cursus. Gedurende een intensieve periode van negen weken leren de studenten over innovaties op het gebied van gezondheid en welbevinden en gaan ze aan de slag met een maatschappelijke uitdaging. Al deze ‘challenges’ hebben ook dit jaar te maken met de coronacrisis. Denk bijvoorbeeld aan vraagstukken rond het delen van medische gegevens, het bereiken van anderstaligen met inclusievere communicatie, en het bevorderen van collegiaal contact tussen thuiswerkers.

In gesprek met betrokkenen en experts
Door middel van design thinking-technieken proberen de studenten in groepjes een passende oplossing te bedenken voor de challenge die zij hebben gekozen. Een belangrijk onderdeel van dit proces is het spreken met de mensen op wie het vraagstuk betrekking heeft (‘beneficiaries’) en personen die hierbij betrokken zijn (stakeholders en experts). Onmisbaar om beter zicht te krijgen op het probleem en wat dit voor de direct betrokkenen betekent. Het college van donderdagavond 29 april stond daarom in het teken van het ontmoeten van deze betrokkenen en in break-out rooms nader met hen van gedachten wisselen. Ter voorbereiding kregen de studenten een inspirerende gastlezing van onderzoeker Janneke Groothuijse (LUMC, afdeling Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde) over participatory approaches.

De Honours Class Innovating Health and Well-being COVID-19 eindigt op donderdag 17 juni 2021, wanneer de studenten de oplossingen voor hun challenges pitchen.

In geval van vragen kunt u contact opnemen met Miriam Verhage.