Manifest Leyden Academy: Ouderen en corona – vier lessen en kansen

Manifest Leyden Academy: Ouderen en corona – vier lessen en kansen

Onze missie is het verbeteren van de kwaliteit van leven van oudere mensen. Die staat sinds het uitbreken van de corona-pandemie ernstig onder druk. Ouderen vormen de belangrijkste risicogroep en de maatregelen om het virus in te dammen, grijpen diep in op het (sociale) leven van ons allen en van senioren in het bijzonder. De waardigheid van ouderen in al hun diversiteit, en de zorg voor kwetsbare ouderen in verpleeghuizen vragen meer dan ooit om onze aandacht.

De crisis legt pijnpunten en misvattingen bloot in de wijze waarop wij als samenleving, en zeker als beleidsmakers, kijken naar ouderen en hun positie in en bijdrage aan de maatschappij. Die zijn niet nieuw maar worden nu, onder hoogspanning, verder uitvergroot. We kunnen hier lessen uit trekken, en vooral ook de kansen benutten die deze periode ons aanreikt:

1. Er wordt veel over ouderen gesproken. Maar waar is hun eigen perspectief, bijvoorbeeld bij het bepalen van de coronamaatregelen? Neem de stem van ouderen serieus en betrek hen actiever bij het ontwikkelen van beleid en maatregelen, die tenslotte vooral henzelf (be)treffen. Waardeer hun kennis en ervaring en bouw met hen aan een duurzaam, gelijkwaardig partnerschap. Schat ook de ouderenzorg op waarde: niet omdat het economisch rendabel is, maar omdat deze zorg bijdraagt aan de waardigheid van ouderen en een goede laatste levensfase.

2. Ook in deze tijd hebben we de neiging om oudere mensen in hokjes in te delen, zoals ‘kwetsbaar’ of ‘eigenwijs’. Dit doet geen recht aan de grote diversiteit onder ouderen en het beperkt mensen in hun vrijheid en mogelijkheden. Deel ouderen niet langer in hokjes in en zie en waardeer ieder mens als een uniek individu, met eigen kracht en kwetsbaarheid. Laten we de bijzondere solidariteit van deze coronatijd vasthouden en ons best doen om ons meer in elkaar te verdiepen, beter naar elkaar te luisteren en niet te snel te oordelen.

3. Op latere leeftijd hechten mensen vooral veel waarde aan betekenisvolle relaties, en juist die zijn door de coronamaatregelen doorkruist. Geef zorgmedewerkers ruimte voor maatwerk, geef hen het vertrouwen om dilemma’s rondom behoeften en verlangens af te wegen. Ook in crisistijd geldt dat de medische behoeften en persoonlijke verlangens van verpleeghuisbewoners twee verschillende dingen zijn die in balans moeten worden benaderd. En dat betekenisvolle relaties onmisbaar zijn voor hun kwaliteit van leven.

4. Ongezonde mensen worden onevenredig hard door de crisis getroffen. Dat is niet hun eigen schuld, maar te wijten aan hoe we onze samenleving hebben ingericht. Pas de omgeving zo aan dat deze uitnodigt tot een gezondere leefstijl. We hebben bewezen dat we bereid en in staat zijn om winkels, kantoren, het openbaar vervoer en de publieke ruimte in korte tijd om te bouwen om de corona-epidemie het hoofd te bieden. We kunnen eenzelfde krachtsinspanning leveren om de stille epidemie van welvaartsziekten aan te pakken.

Laten we de handen ineenslaan om alle Nederlanders te helpen vitaler, betekenisvoller en in verbondenheid oud te worden, met oog voor de grote kansenongelijkheid die corona ook weer zichtbaar maakt. Laten we hoop putten uit de ongekende creativiteit en solidariteit die aan de oppervlakte zijn gekomen.

We zien een geweldige bereidheid om iets voor elkaar te betekenen: een vruchtbare basis om met elkaar onze samenleving vitaler, veerkrachtiger en inclusiever te maken. De kansen liggen er: dit is het moment om ze te grijpen.

Lees hier ons complete manifest Ouderen en corona, vier lessen en kansen.

David van Bodegom: Help mensen om vitaler en weerbaarder te worden

“Een crisis kan ons veel leren en als de nood hoog is, zijn we tot veel in staat. Er was een watersnoodramp nodig om de Deltawerken op te richten. Welke lessen gaan we leren uit de coronacrisis? Het lijkt logisch om direct te wijzen op het belang van vitaliteit voor overleving van het coronavirus. Wekenlang lazen we dat vooral mensen met overgewicht op de Intensive Care belandden. Toch is de belangrijkste les voor mij niet dat we meer aandacht voor een gezonde leefstijl moeten hebben.

De belangrijkste les die ik uit deze uitzonderlijke periode haal, is dat we als samenleving in staat blijken om in korte tijd grote veranderingen door te voeren en bereid zijn om gezamenlijke offers te brengen om levens te redden. Alle scholen gingen dicht, mensen werken massaal thuis, veel mensen verliezen hun baan of een deel van hun inkomsten. We gaan niet meer naar het café, restaurant, festival, museum of theater. Het gaat immers om mensenlevens.

Dat we dit soort ingrijpende veranderingen kunnen doorvoeren, kan ons helpen met een andere epidemie die in Nederland rondwaart, een epidemie die zich geruislozer voltrekt, maar minstens zo dodelijk is: de epidemie van welvaartsziekten. Meer dan de helft van de Nederlanders heeft overgewicht, meer dan een miljoen mensen heeft diabetes type 2, elke dag sterven er in Nederland meer dan honderd mensen aan hart- en vaatziekten. Toch wachten wij niet iedere dag in spanning op deze cijfers van het RIVM.

Dokters en beleidsmakers hebben lang gedacht dat de oplossing van deze epidemie van welvaartsziekten bij de mensen zelf lag. Zij moesten simpelweg hun leefstijl aanpassen, we hoefden ze alleen maar even uit te leggen hoe. Maar alle campagnes en folders ten spijt, is de epidemie alleen maar erger geworden. In de jaren ’80 was één op de drie Nederlanders te dik, nu is dat al de helft en in 2040 naar verwachting twee van de drie. Dat komt omdat veel van de keuzes die mensen iedere dag maken geen bewuste keuzes zijn, maar keuzes die worden ingegeven en gestuurd door hun omgeving. En de huidige omgeving verleidt ons iedere dag overal tot ongezonde keuzes. Het open buffet van kroketten, kaascroissants en saucijzenbroodjes op de stations, de snoepautomaten in de aula, de frituur in de kantines op het werk en bij de sportvereniging. Bovendien worden we de hele dag uitgenodigd om te zitten en ons zo min mogelijk in te spannen. Gemak dient de mens!

De epidemie van welvaartsziekten woedt ironisch genoeg vooral in de minder welvarende wijken. Hier vind je de meeste patatzaken en fastfood restaurants. Mensen met gezondheidsproblemen zijn extra vatbaar voor het virus. En mensen met een kleine portemonnee hebben minder mogelijkheden om fit en in beweging te blijven. Zij hebben het geld niet om dure fitnessapparaten aan te schaffen, noch de ruimte om die ergens neer te zetten. Zij wonen vaak in stedelijke gebieden die minder uitnodigen tot lange wandelingen dan als je nabij lommerrijke parken en natuurgebieden woont. Zij piekeren over hun gezondheid, over de kinderen thuis, over hoe ze de eindjes aan elkaar kunnen knopen, en liggen daar wakker van. Zoals Wim (72) het verwoordde: ‘Arme mensen worden nu harder gepakt”. Ook op het gebied van vitaliteit discrimineert corona.

Wat dat betreft is de epidemie van welvaartsziekten niet anders dan de epidemieën uit vroeger tijden. Ook cholera, tyfus en tuberculose waren ziekten van mensen uit de lagere sociaaleconomische klasse. Dat kwam door de slechte hygiëne in de overvolle steden en huizen. Het waren niet de dokters die deze epidemieën oplosten, maar de mensen die de riolering aanlegden, de drinkwatervoorziening en het openbaar onderwijs organiseerden. Ook de corona-uitbraak zal niet worden beteugeld door de indrukwekkende apparaten op de IC. Ook deze epidemie zal vooral worden ingedamd door handen wassen, hygiëne en afstand houden.

Wat kunnen we leren van de coronacrisis om deze stille epidemie van welvaartsziekten te boven te komen? Hoe zien de nieuwe Deltawerken eruit? We kunnen obesitas, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten op dezelfde manier bestrijden als eerdere epidemieën, namelijk door ons land te verbouwen. Daarvoor is een majeure inspanning nodig, want de hele omgeving moet op de schop. Kantines moeten een ander aanbod krijgen, restaurants moeten hun menu’s aanpassen, winkels passen hun aanbod en prijzen aan. In alle gebouwen moeten de routebordjes naar de trap wijzen en niet naar de lift. Of beter nog: verstop de lift achter een grijze betonnen muur, zoals we nu de (nood)trap aan het zicht onttrekken. Bedrijven moeten aantrekkelijke lunchroutes uitzetten waarlangs medewerkers kunnen lunchwandelen. Wijken en steden moeten voorrang geven aan voetgangers en fietsers en de auto verder uit het straatbeeld terugdringen. En ga zo maar door.

Voor de één klinkt het als een utopie: niet realistisch! Voor de ander eerder een dystopie: betutteling! Maar een crisis kan dingen die vroeger abnormaal leken, opeens normaal maken. We hebben zo’n massale verbouwing de afgelopen weken van dichtbij meegemaakt. Het kán dus! Winkels krijgen plexiglas schotten, belijning op de vloeren, en overal staan mensen klaar in hesjes om winkelwagens te ontsmetten en de bezoekersstromen te coördineren. Corona heeft ons laten zien dat het mogelijk is om rigoureus in te grijpen, als het op te lossen probleem maar urgent en tastbaar genoeg is.

Bovendien: alles went. Zo vinden we het tegenwoordig heel normaal dat er strenge regels zijn voor de keuken van een restaurant. Hierin staat tot in detail voorgeschreven tot hoe hoog de keuken betegeld moet zijn en welke protocollen er voor gekoelde producten moeten worden gevolgd om te voorkomen dat je salmonella krijgt als je ergens een kippetje besteld. Dat leek ooit ook betutteling. Het zou net zo normaal moeten worden dat er regels zijn voor restaurants zodat je van de maaltijd niet alleen de volgende dag geen salmonella-infectie oploopt, maar ook over twintig jaar geen hartinfarct.

Ook voor kantines, aula’s en sportverenigingen kunnen regels een omgeving waarborgen waarin kinderen opgroeien zonder overgewicht. Beperken we daarmee de individuele keuzevrijheid? Misschien. Maar op dit moment is één op de zes kinderen in Nederland te dik. De meeste van deze kinderen zullen daar de rest van hun leven last van houden. Dat lijkt me een beetje betutteling wel waard.

De coronacrisis vraagt veel van ons allemaal. Maar gelukkig zal uiteindelijk alles weer normaal zijn. Kinderen spelen straks weer op het schoolplein met vriendjes en vriendinnetjes en wij sluiten weer aan in de file naar ons werk. De economie trekt aan en we gaan weer op vakantie. We zitten weer op terrasjes, in cafés en in restaurants. Maar laten we het normale leven niet direct omarmen en terugvallen in onze oude patronen. Dat we onze omgeving zo snel kunnen ombouwen, biedt perspectief. Wat we nodig hebben zijn nieuwe Deltawerken, niet tegen het wassende water maar tegen de sluimerende epidemie van welvaartsziekten. Dit is het uitgelezen moment om de omgeving die ons ziek, vatbaar en vroeg oud maakt, aan te pakken.”

dr. David van Bodegom is senior onderzoeker bij Leyden Academy en leidt de activiteiten binnen het speerpunt VitaalDeze tekst maakt onderdeel uit van ons manifest Ouderen en corona – vier lessen en kansen uit mei 2020.

Waarom vrouwen beter bestand zijn tegen epidemieën

Waarom vrouwen beter bestand zijn tegen epidemieën

Zo’n twee op de drie dodelijke slachtoffers van het coronavirus is man. Hoe komt het dat vrouwen rampen en epidemieën vaker overleven, en wereldwijd langer leven dan mannen? De Volkskrant pluisde het uit en raadpleegde daarbij arts en verouderingswetenschapper David van Bodegom van Leyden Academy: “Op vrijwel elke leeftijd zijn vrouwen betere overlevers dan mannen, mogelijk al voor de geboorte.”

Het artikel verscheen op zaterdag 18 april 2020. U kunt het lezen op de website van de Volkskrant.

Hoe houd je je goede voornemens vol?

Hoe houd je je goede voornemens vol?

Veel mensen beginnen het nieuwe jaar met goede voornemens. Bijvoorbeeld om vaker te sporten, minder te snacken en te drinken. Toch blijkt het vaak lastig om die voornemens lang vol te houden. Naar aanleiding van het boek 10 jaar cadeau dat David van Bodegom schreef samen met Rudi Westendorp, werd hij op vrijdagmiddag 17 januari jl. uitgenodigd om bij 5 Uur Live op RTL4 te vertellen hoe je gezonde gewoontes wél kunt volhouden.

In gesprek met Daphne Bunskoek en Gallyon van Vessem benadrukte David dat het niet je eigen schuld is, als het niet lukt om je leefstijl duurzaam te veranderen. Het is de schuld van je omgeving, die je voortdurend verleidt tot ongezond gedrag. De kunst is dus om je omgeving naar je hand te zetten en te zorgen voor een gezonde dagelijkse routine. In het boek worden hiertoe de vier V’s geïntroduceerd: verwijder of vervang ongezonde prikkels, dus zet die pot met chocolate chip cookies uit het zicht of vul de pot met snoeptomaatjes. In de openbare ruimte kun je verleidingen beter vermijden (loop een blokje om) of je voorbereiden (maak b.v. een tuttig boodschappenlijstje en ga niet met trek naar de supermarkt).

Lees voor meer slimme tips het boek 10 jaar cadeau – Een nieuwe aanpak om langer gezond te leven.

Boek 10 jaar cadeau – Een nieuwe aanpak om langer gezond te leven

Eind 2019 verscheen bij uitgeverij Atlas Contact het boek ‘10 jaar cadeau. Een nieuwe aanpak om langer gezond te leven’. Verouderingsartsen David van Bodegom (Leyden Academy) en Rudi Westendorp (Universiteit van Kopenhagen) delen hierin hun belangrijkste inzichten over ouder worden, gezondheid en vitaliteit. Is het echt mogelijk om jezelf – of een ander – tien gezonde levensjaren cadeau te doen, zoals de titel van dit boek belooft? Ja, zeggen de auteurs, en de sleutel daartoe ligt in onze omgeving.

Naar een gezonde dagelijkse routine
In ’10 jaar cadeau’ komen diverse omgevingen uit het dagelijks leven aan bod, zoals de keuken, woonkamer, slaapkamer, supermarkt, het werk en de wijk. Verwacht geen opgeheven vingertjes; deze aanpak gaat uit van verleiden in plaats van verbieden. Door je te omringen met slimme verleidingen, kunnen gezonde keuzes ongemerkt onderdeel worden van je dagelijkse routine. Grote wijnglazen inwisselen voor kleine, de fietstassen inruilen voor een rugzak, een deel van je woon-werkverkeer met de fiets of zelfs lopend afleggen… al die kleine aanpassingen die zich steeds weer herhalen, tellen op tot een groot en duurzaam effect.

De vier V’s
Van Bodegom en Westendorp introduceren in het boek hun nieuwe aanpak die bestaat uit vier woorden die met een V beginnen. De eerste strategie is die van ‘verwijderen’: zet ongezonde prikkels uit het zicht. Bewaar koekjes dus niet in een glazen pot maar in een dichte trommel, en zet die niet op de salontafel maar in een keukenkastje. Zo kom je niet steeds in de verleiding er (nog) eentje te pakken. ‘Vervangen’ kan ook: wissel die koekjes om voor ongebrande nootjes. En leg op ooghoogte in de koelkast een schaaltje worteltjes waar normaal de slagroomsoesjes staan. In de openbare ruimte kun je moeilijker verleidingen verwijderen of vervangen, hier kun je beter ‘vermijden’: als je weet dat je bij de warme bakker altijd zwicht voor een kaascroissant, loop dan een blokje om. Of je ‘voorbereiden’: eet alvast een banaan en drink een flesje water voordat je naar die receptie gaat. Dan ben je wat beter bestand tegen de schalen bitterballen, wijn en bier.

“Een opwekkend boekje, vrolijk vormgegeven, vol praktische tips.” (NRC Handelsblad)

“Al deze kleine duwtjes, nudges, bij elkaar zorgen uiteindelijk voor 10 gezonde jaren cadeau.” (Gezondheidsnet, 5 sterren)

“Door zelf kleine aanpassingen te maken, heb je al snel een aantal gezonde jaren gewonnen.” (NEMO Kennislink)

David vertelde op 17 januari 2020 over het boek bij 5 Uur Live op RTL4. Lees ook deze artikelen over 10 jaar cadeau in Leidsch Dagblad en Elegance. Op 8 maart 2021 werd het boek getipt in het artikel Hoelang zal ik leven? in NRC Handelsblad.

10 jaar cadeau. Een nieuwe aanpak om langer gezond te leven van David van Bodegom en Rudi Westendorp is op 27 november 2019 verschenen bij uitgeverij Atlas Contact. De auteurs schreven eerder samen de bestseller Oud worden in de praktijk (2015), Van Bodegom schreef daarnaast Ontpillen (2018) en Het geheim van de schildpad (2019).

Tien jaar cadeau, nieuw boek David van Bodegom en Rudi Westendorp

Tien jaar cadeau, nieuw boek David van Bodegom en Rudi Westendorp

Op 27 november a.s. verschijnt bij uitgeverij Atlas Contact het nieuwste boek van David van Bodegom, arts en verouderingswetenschapper bij Leyden Academy. Samen met Rudi Westendorp, hoogleraar ouderengeneeskunde aan de Universiteit van Kopenhagen, presenteert hij ‘Tien jaar cadeau. Een nieuwe aanpak om langer gezond te leven’. De auteurs delen hierin hun belangrijkste inzichten over ouder worden, gezondheid en vitaliteit. Is het echt mogelijk om jezelf – of een ander – tien gezonde levensjaren cadeau te doen, zoals de titel van het boek suggereert? Ja, zeggen Van Bodegom en Westendorp. En de sleutel daartoe ligt in onze omgeving.

Pak de omgeving aan
Verwacht in ‘Tien jaar cadeau’ geen opgeheven vingertjes; deze benadering gaat uit van verleiden in plaats van verbieden. Van Bodegom: “Dertig jaar lang hebben we van onze dokters en Postbus 51-spotjes gehoord dat we meer moeten bewegen en niet te veel, te vet, te zoet of te zout mogen eten. Dit heeft niet bepaald geholpen: we zijn in Nederland alleen maar dikker geworden, we zijn zitkampioen van Europa en zuchten onder welvaartsziekten die vooral met pillen worden bestreden. Dit is niet onze schuld: het komt door onze moderne omgeving. Toen ik onderzoek deed op het platteland van Ghana heb ik gezien hoe gezond mensen oud kunnen worden, als ze niet voortdurend in de verleiding komen om te eten en te zitten. Maar als je zo’n fitte, slanke Ghanees in onze omgeving neerzet, wordt hij uiteindelijk ook dik. We moeten dus die omgeving aanpakken.”

Naar een gezonde routine
Door je te omringen met slimme verleidingen, kunnen gezonde keuzes ongemerkt onderdeel worden van je dagelijkse routine: in de keuken, de woonkamer, de slaapkamer, de supermarkt, het werk en de wijk. Al die kleine aanpassingen die zich steeds weer herhalen, tellen op tot een groot en duurzaam effect. Van Bodegom: “We denken weleens dat we dik worden van de dagen tussen Kerst en Nieuwjaar. Maar we worden dik van de dagen tussen Nieuwjaar en Kerst. We zouden moeten leven zoals het past bij de mens: scharrelen, de hele dag door in touw zijn, iets minder eten en goed slapen. Dan kunnen we er tien gezonde jaren bij winnen. En als we die gezonde routine op orde hebben, dan kan er tussendoor best eens een zak patat in of een luie zondagmiddag op de bank.”

De vier V’s
Van Bodegom en Westendorp introduceren in het boek hun nieuwe aanpak die bestaat uit vier woorden die met een V beginnen. De eerste strategie is die van ‘verwijderen’: zet ongezonde prikkels uit het zicht. Bewaar koekjes dus niet in een glazen pot maar in een dichte trommel, en zet die niet op de salontafel maar in een keukenkastje. Zo kom je niet steeds in de verleiding er (nog) eentje te pakken. ‘Vervangen’ kan ook: wissel die koekjes om voor ongebrande nootjes. En leg op ooghoogte in de koelkast een schaaltje worteltjes waar normaal de slagroomsoesjes staan. In de openbare ruimte kun je moeilijker verleidingen verwijderen of vervangen, hier kun je beter ‘vermijden’: als je weet dat je bij de warme bakker altijd zwicht voor een kaascroissant, loop dan een blokje om. Of je ‘voorbereiden’: eet alvast een banaan en drink een flesje water voordat je naar die receptie gaat. Dan ben je wat beter bestand tegen de schalen bitterballen, wijn en bier.

Tien jaar cadeau. Een nieuwe aanpak om langer gezond te leven van David van Bodegom en Rudi Westendorp verschijnt op 27 november 2019 bij uitgeverij Atlas Contact. U kunt het boek nu alvast reserveren bij uw lokale boekhandel of via Bol.com. De auteurs schreven eerder samen de bestseller Oud worden in de praktijk (2015), Van Bodegom schreef daarnaast Ontpillen (2018) en Het geheim van de schildpad (2019).

David van Bodegom aan tafel bij PAUW

David van Bodegom aan tafel bij PAUW

Op vrijdag 11 oktober 2019 mocht David van Bodegom aanschuiven bij talkshow PAUW op NPO 1 om te vertellen over zijn nieuwste boek, Het geheim van de schildpad. De mens kan veel leren van hoe andere diersoorten ouder worden: wij zijn niet gebouwd om de hele dag stil te zitten zoals een luiaard, maar ook niet om marathons te rennen als een luipaard. In plaats van de hele dag als plofkippen opgehokt te zitten op kantoor, is ‘scharrelen’ het devies: de hele dag door in beweging blijven. En niet teveel eten: heeft u wel eens een giraffe met overgewicht gezien?

David kreeg aan tafel bij PAUW gezelschap van drie zeer vitale ouderen: Miep Rensink (84 jaar, ster op Instagram), Piet van Heusden (90 jaar, fanatieke wielrenner) en Susan Hosang (100 jaar, golft nog steeds). Volgens David wordt hoe lang je leeft bepaald door je genen, je leefstijl en een dosis geluk. Met een gezonde leefstijl zijn veel goede jaren te winnen en de drie tafelgenoten zijn hiervan het levend bewijs.

U kunt het gesprek bij PAUW hier terugkijken.

Schildpad sprint bestsellerlijst binnen

Schildpad sprint bestsellerlijst binnen

Op woensdag 11 september jl. was de officiële presentatie van David van Bodegom’s nieuwe boek Het geheim van de schildpad. Wat dieren ons leren over lang leven. Hoewel de schildpad niet bekend staat als een bijster snel dier, kwam het boek deze week met stip binnen op nummer 29 in de Bestseller60. In de categorie non-fictie staat het boek op de 7e plaats.

In het boek onderzoekt David waarom sommige diersoorten trager verouderen dan anderen. Hoe het kan dat een muis in twee jaar veroudert, een mens in tachtig jaar en een schildpad wel 255 jaar kan worden? Wat is hun geheim, en wat kunnen wij ervan opsteken? In het boek komen fascinerende schepsels langs zoals de brughagedis: een levend fossiel dat honderd keer zo oud wordt als andere hagedissen. Vleermuizen die tien keer zo oud worden als gewone muizen en kreeften die juist jonger lijken te worden naarmate ze verjaren.

Schildpad in de media
De media besteedden al veel aandacht aan Het geheim van de schildpad. Zo was David te gast op Radio 1 bij Vroege Vogels en Nooit meer slapen. Ook waren er interviews en boekbesprekingen in onder meer De TelegraafRTL NieuwsPlus OnlineNEMO Kennislink en Mixed Grill. In de komende weken wordt nog meer publiciteit verwacht in diverse dagbladen, tijdschriften, op radio en televisie. Ook spreekt David op woensdag 18 september a.s. tijdens de 50Plus Beurs en verzorgt hij lezingen in boekhandels door het hele land.

Nieuw boek: Het geheim van de schildpad

Nieuw boek: Het geheim van de schildpad

Bij Uitgeverij Atlas Contact verschijnt vandaag (3 september 2019) het nieuwste boek van arts en verouderingswetenschapper David van Bodegom: Het geheim van de schildpad. Wat dieren ons leren over lang leven. In het boek onderzoekt David hoe het komt dat een muis in twee jaar veroudert, een mens in tachtig jaar en een schildpad wel 255 jaar kan worden. Waarom verouderen sommige diersoorten zo langzaam en andere zo snel, en wat kunnen wij van hun leren?

In het boek komen fascinerende schepsels langs, zoals de brughagedis, een levend fossiel dat honderd keer zo oud wordt als andere hagedissen. Of de naakte molrat, die zelden kanker krijgt en tot op heel hoge leeftijd gezonde bloedvaten houdt. Aan de hand van talloze voorbeelden uit het dierenrijk, gecombineerd met de laatste wetenschappelijke inzichten uit verouderingsonderzoek, helpt David de lezer om de eigen veroudering beter begrijpen. Ook biedt het boek nieuwe inzichten over eten, werken, sporten en slapen die ons kunnen helpen om langer gezond en gelukkig te leven. Zo leren hongerige apen ons wat een gezond eetpatroon is, laten honingbijen met gewichtjes zien of hard werken goed of juist slecht voor ons is en toont de hazelmuis ons het belang van een goede nachtrust.

Adri de Groot: “Er staan zoveel, soepel geschreven, interessante en tot nadenken gestemde passages in, over de zin van het leven en over de veroudering van mens en dier, dat het niet in enkele alinea’s is samen te vatten. Het is een fascinerend epistel dat je een onthullend inzicht geeft in je bestaan.” Bekijk de volledige recensie.

Klik hier voor de trailer. Neem voor meer informatie of interviewverzoeken contact op met Yvette Cramer van Atlas Contact via tel. (020) 524 9826 of e-mail.

David van Bodegom werkt sinds 2009 bij Leyden Academy, waar hij leiding geeft aan de activiteiten binnen het speerpunt Vitaal. Hij schreef eerder de roman Nood breekt wet (2012), de bestseller Oud worden in de praktijk (2015, samen met Rudi Westendorp) en Ontpillen (2018).

Boek Het geheim van de schildpad

Hoe kan het dat een muis in twee jaar veroudert, een mens in tachtig jaar en een schildpad wel 255 jaar kan worden? Waarom verouderen sommige diersoorten langzamer dan andere? En wat kunnen zij ons leren? In zijn boek Het geheim van de schildpad (september 2019) onderzoekt arts en verouderingswetenschapper David van Bodegom de biologie van lang leven. Hij laat de lezer kennismaken met diersoorten met bijzondere eigenschappen, zoals de brughagedis: een levend fossiel dat honderd keer zo oud wordt als andere hagedissen. Vleermuizen die tien keer zo oud worden als gewone muizen en kreeften die juist jonger lijken te worden naarmate ze verjaren.

Aan de hand van fascinerende voorbeelden uit het dierenrijk, gecombineerd met de laatste wetenschappelijke inzichten uit verouderingsonderzoek, leren we onze eigen veroudering beter begrijpen. Zo leren hongerige apen ons wat een gezond eetpatroon is, laten honingbijen met gewichtjes zien of hard werken goed of slecht voor ons is en toont de hazelmuis ons het belang van een goede nachtrust. Geïnspireerd op de dierenwereld biedt het boek nieuwe inzichten over eten, werken, sporten en slapen die ons kunnen helpen om langer gezond en gelukkig te leven. Bekijk hier een korte video over Het geheim van de schildpad.

De schildpad in de media
Het boek staat volop in de belangstelling. Lees en beluister hier recensies van het boek en interviews met David van Bodegom aan tafel bij PAUW op NPO 1 en bij kinderprogramma De Buitendienst op NPO3, bij Vroege Vogels, Nooit meer slapen en NTR Focus op Radio 1 en bij Nieuwe feiten op Radio 1 (België), in NRC, De Telegraaf, De Volkskrant, Trouw, De Morgen, RTL Nieuws, Plus Online, Mare, NEMO Kennislink, Bionieuws, KIJK en Mixed Grill. Tafeldame Anna Gimbrere sprak enthousiast over het boek bij De Wereld Draait Door.

Trouw: ‘Uit het nieuwste boek van verouderingswetenschapper Van Bodegom blijkt dat we niet superstreng voor onszelf hoeven te zijn om gezond oud te worden en dat dieren ons veel leren’.

New Scientist: ‘Een helder boek vol interessante en nuttige informatie. En in tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden, is het ook nog eens vlot geschreven.’

Adri de Groot (Vogeldagboek): “Er staan zoveel, soepel geschreven, interessante en tot nadenken gestemde passages in, over de zin van het leven en over de veroudering van mens en dier, dat het niet in enkele alinea’s is samen te vatten. Het is een fascinerend epistel dat je een onthullend inzicht geeft in je bestaan.”

Het boek Het geheim van de schildpad. Wat dieren ons leren over lang leven is op 3 september 2019 verschenen bij uitgeverij Atlas Contact.

Eerder verschenen boeken
David van Bodegom schreef eerder de roman Nood breekt wet (Prometheus, 2012) en bij Atlas Contact verschenen de bestsellers Oud worden in de praktijk (2015, samen met Rudi Westendorp) en Ontpillen (2018).