Verdiepingspagina bij editie 3: Slaap en ontspanning

Verdieping en verantwoording
Deze aflevering van de mini-cursus Vitaal en gezond ouder worden gaat over slaap en ontspanning. Op deze pagina hebben wij een aantal leestips, video’s en handige links over dit onderwerp voor u verzameld. Ook vindt u hier een overzicht van de wetenschappelijke studies waarnaar in deze aflevering wordt verwezen.

Illustratie: Sabine Wisman

Cijfers
Ongeveer een kwart van de 65-plussers heeft last van slaapproblemen. Deze en andere in de cursus genoemde cijfers over slaapproblemen en chronische ziekten komen van het Centraal Bureau van de Statistiek.

De wetenschap achter slapen en veroudering
Slaapproblemen kunnen worden veroorzaakt door chronische ziekten en medicatie. Omgekeerd kan slechte slaap een effect hebben op diezelfde chronische ziekten. Zo laat dit onderzoek zien dat slechte slaap leidt tot insulinegevoeligheid, een symptoom van diabetes type 2. 1

Maar met het ouder worden verandert de slaap ook bij gezonde mensen. Dit artikel geeft een overzicht van hoe slaap verandert door ‘normale’ veroudering.2 Tot op 60-jarige leeftijd neemt de slaapduur en kwaliteit af, blijkt uit dit onderzoek.3 De optimale hoeveelheid slaap voor de mentale gezondheid en cognitieve prestaties blijkt gemiddeld 7 uur te zijn.4 Tenslotte is er ook voor het feit dat oudere mensen vaker middagdutjes doen dan jongeren een wetenschappelijke verklaring.5

Illustratie: Sabine Wisman

Deelnemen aan onderzoek
De behandeling van slapeloosheid is erg moeilijk. Daarom wordt hier veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. U kunt meehelpen aan dit onderzoek via het Nederlands Slaapregister, een initiatief van het Nederlands Herseninstituut en de Vrije Universiteit Amsterdam.

Extra tip
In de cursus wordt verwezen naar de vele slaaptips op deze website van het Nederlands Huisartsen Genootschap. Uit dit onderzoek blijkt dat deze zelfhulp tips een zeer waardevolle aanvulling zijn op de behandelopties die de dokter heeft.6 

Eén tip wordt echter niet expliciet genoemd en zullen we u nog meegeven: tijdens de seks worden hormonen aangemaakt waar u slaperig van wordt. De veelgehoorde klacht dat mannen na de daad in slaap vallen, heeft dus een biologische basis. Ook vrouwen maken deze hormonen aan tijdens de seks. Zie het als een natuurlijke slaappil, eentje die geen nadelige bijwerkingen en kosten kent.

 

Referenties

  1. Donga E, van Dijk M, van Dijk JG, et al. Single night of partial sleep deprivation induces insulin resistance in multiple metabolic pathways in healthy subjects. J Clin Endocrinol Metab 2010;95(6):2963-8.
  2. Li J, Vitiello MV, Gooneratne NS. Sleep in Normal Aging. Sleep Med Clin. 2018 Mar;13(1):1-11.
  3. Ohayon MM, Carskadon MA, Guilleminault C, Vitiello MV. Meta-analysis of quantitative sleep parameters from childhood to old age in healthy individuals: developing normative sleep values across the human lifespan. Sleep. 2004;27(7):1255–1273.
  4. Li, Y., Sahakian, B.J., Kang, J. et al. The brain structure and genetic mechanisms underlying the nonlinear association between sleep duration, cognition and mental health. Nat Aging 2, 425–437 (2022).
  5. Buysse DJ, Browman KE, Monk TH, Reynolds CF, 3rd, Fasiczka AL, Kupfer DJ. Napping and 24-hour sleep/wake patterns in healthy elderly and young adults. J Am Geriatr Soc. 1992;40(8):779–786.
  6. Van Straten A, Cuijpers P. Self-help therapy for insomnia: a meta-analysis. Sleep Med Rev 2009a;13:61-71.

Heeft u nog vragen of suggesties? Neem dan gerust contact op met onze onderzoeker Frank Schalkwijk.