Te lang zitten is ongezond. Toch laten we onze kinderen nog steeds de hele dag op stoeltjes zitten in de klas, een gewoonte die zij zich voor hun hele leven aanleren. Wat gebeurt er als we basisschoolleerlingen de keuze geven om zitten af te wisselen met staan? Welk effect heeft dit op hun leerprestaties en hun fysieke fitheid? Leyden Academy onderzoekt het gedurende drie jaar in het project ‘Jong Geleerd’. Op de Lorentzschool in Leiden hebben alle leerlingen van groep 5 in 2017 zit/sta-tafeltjes gekregen; in een andere klas (ook groep 5) wordt het reguliere schoolmeubilair gebruikt. De twee klassen worden drie jaar lang gevolgd; het is wereldwijd voor het eerst dat een dergelijk langlopend onderzoek is opgezet. Tweemaal per jaar worden metingen verricht: in januari/februari en in juni. Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door gemeente Leiden en Presikhaaf Schoolmeubelen en is goedgekeurd door de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO).
In het experiment Jong Geleerd wordt getracht leerlingen in beweging te krijgen door de omgeving te veranderen. De kinderen kunnen met deze tafeltjes gemakkelijk zelf de werkhoogte bepalen en afwisselen tussen zitten en staan. Ook de leerkracht heeft een zit/sta-bureau. Op lange termijn is het ons doel om de norm te veranderen en een gezonde leefstijl met meer staan en bewegen vanzelfsprekender te maken. Eerdere onderzoeken op basisscholen in de VS en Australië lieten zien dat kinderen minder zitten en meer energie verbruiken, ook waren er aanwijzingen dat staan en bewegen gunstig is voor de schoolprestaties. Dit betrof echter relatief kortdurend onderzoek van beperkte omvang. Het project Jong Geleerd is ambitieuzer van opzet. Met activity trackers wordt gemeten of leerlingen met zit/sta-tafeltjes meer staan en bewegen dan leerlingen met ouderwetse schoolbankjes. Ook worden de Cito-scores bijgehouden om de schoolprestaties tussen de klassen te vergelijken en wordt er gemeten op factoren als fitheid, slaap, stoelgang, kwaliteit van leven en tevredenheid met de schoolomgeving.
Enkele leerlingen van de Lorentzschool worden ook na afronding van dit onderzoek gevolgd. Met tussenpozen van zeven jaar zullen deze leerlingen tests ondergaan en vragenlijsten aangeboden krijgen tot zij ongeveer 30 jaar oud zijn: dit is de periode waarin leefstijl en gedrag voor het volwassen leven voor een groot deel bepaald worden. Zo kan worden gemeten of zowel de verandering in leefstijl als in de norm (meer staan en bewegen) duurzaam hun effect hebben kunnen uitoefenen.
Bekijk voor meer informatie het persbericht van 12 maart 2018. Het NOS Jeugdjournaal besteedde aandacht aan het onderzoek, evenals het Algemeen Dagblad, Leidsch Dagblad en Omroep West.
Het onderzoek op de Lorentzschool is inmiddels afgerond. In 2020 is een artikel in het wetenschappelijk tijdschrift BMC Public Health verschenen.