De kwaliteitscriteria voor seniorvriendelijke ziekenhuizen zijn bekend. Ziekenhuizen kunnen op 15 verschillende kwaliteitsaspecten bewijzen dat ze de organisatie van zorg, de inrichting en toegankelijkheid van de ziekenhuizen hebben afgestemd op ouderen. Als ze dat in voldoende mate hebben gedaan, komen ze in aanmerking voor het Keurmerk Seniorvriendelijke Ziekenhuizen dat na de zomer 2013 wordt uitgereikt door de ouderenbonden Unie KBO, PCOB, NOOM en NVOG.
Doel van het keurmerk is om de zorg- en dienstverlening van ziekenhuizen aan patiënten van 70 jaar en ouder met twee of meer aandoeningen te verbeteren. De kwaliteitsaspecten komen voort uit interviews, een focusgroep en een vragenlijst onder de achterban van de ouderenbonden. Hieruit blijkt dat ouderen willen dat zorgverleners de zorg goed op elkaar afstemmen. De ziekenhuizen moeten de zorg voor ouderen zo organiseren dat ze zich niet alleen richten op de klacht waarmee de oudere het ziekenhuis bezoekt, maar er moet ook gekeken worden naar andere aandoeningen en beperkingen waar ouderen in hun leefsituatie tegen aan lopen. Dat is belangrijk, want op dit moment heeft 70% van de mensen van 70 jaar en ouder 2 of meer chronische aandoeningen. Bij 85 jaar en ouder heeft ten minste 85% meer dan twee chronische aandoeningen.[1]
De focus zal meer gericht moeten zijn op kwaliteit van leven. Vraag wat de oudere zelf wil en bespreek samen hoe de gezondheidszorg daar aan kan bijdragen. Veel belang wordt toegekend aan een goede begeleiding in de laatste levensfase: ‘Sterven moet mogen’. “Ze moeten je niet alleen helpen met beter worden, maar ook met doodgaan.”, aldus een geïnterviewde oudere.
Niet alleen het screenen op, maar ook het actief aanpakken van risicofactoren zoals ondervoeding, vallen en een delirium moeten er voor zorgen dat het functieverlies als gevolg van de opname beperkt wordt. Het niet of niet tijdig herkennen van een delier zorgt bijvoorbeeld voor schrijnende situaties, niet alleen voor de patiënt zelf maar ook voor de mantelzorgers die te maken krijgen met een partner of ouder die erg in de war is. Onnodig.
Ouderen vormen de grootste bezoekersgroep van de ziekenhuizen. In de komende jaren zal als gevolg van de vergrijzing deze groep alleen nog maar toenemen. “Het is de hoogste tijd dat de ziekenhuizen hun beleid en inrichting gaan aanpassen aan ouderen met meerdere aandoeningen. De afgelopen 30 jaar is er op dit vlak nauwelijks iets veranderd, en dat terwijl de bezoekersgroep steeds ouder wordt met steeds complexere zorgvragen. Albert Heijn zou in zo’n situatie niet alleen het assortiment hebben aangepast, maar ook de toegankelijkheid en de inrichting van de winkels”, aldus Marjolein de Booys, de projectleider namens de gezamenlijke bonden.
Het keurmerk wil ziekenhuizen stimuleren de organisatie van de zorg en inrichting af te stemmen op de specifieke zorgvragen en behoeften van ouderen. De Booys: “Gelukkig zijn veel zorgverleners in de ziekenhuizen zich terdege bewust dat er iets moet gebeuren. En er gebeurt ook al heel veel. Maar het valt niet mee om ziekenhuisbreed ingrijpende veranderingen door te voeren. Daarvoor is het nodig dat een seniorvriendelijk beleid verheven wordt tot speerpunt, zodat alle lagen van de organisatie hier hun schouders onder gaan zetten. En dat is precies één van de 15 kwaliteitsaspecten van het keurmerk.”
Binnenkort worden alle ziekenhuizen geïnformeerd over het keurmerk en de kwaliteitscriteria. Alle 140 ziekenhuislocaties worden bezocht door getrainde senior scouts die de toegankelijkheid en inrichting gaan beoordelen op seniorvriendelijkheid. Begin maart 2013 krijgen alle ziekenhuizen een uitnodiging voor een online vragenlijst, waarin gevraagd wordt naar de organisatie van de zorg voor mensen van 70 jaar en ouder met meerdere aandoeningen. Onderzoeksbureau MediQuest ondersteunt de ouderenbonden in het gehele traject van kwaliteitscriteria tot publicatie van de keurmerken. MediQuest heeft veel ervaring met gelijksoortige trajecten.
[1] Gezondheidsraad: Ouderdom komt met gebreken, januari 2008