In Nederland wonen naar schatting zo’n 2 miljoen mensen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië. Ouderen met een achtergrond in Nederlands-Indië ervaren regelmatig dat zorgverleners te weinig kennis hebben over hun historische en culturele achtergronden. Wat weer van invloed is op de kwaliteit van de zorgverlening omdat uitingen en gedrag onvoldoende worden herkend. Met name daar waar trauma’s uit de Tweede Wereldoorlog op hogere leeftijd of bij dementie als heftiger ervaren worden. ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld en Stichting Pelita ontwikkelden de vijfdelige videoleerlijn ‘Begripvol zorgen – Echo’s uit Nederlands-Indië’, waarin met korte films wordt geschetst hoe met deze zorgvragen om te gaan.

Leyden Academy’s digital learning expert Marie-Louise Kok had een adviesrol bij de ontwikkeling van de video’s en de videoleerlijn.

Nieuwe videoleerlijn
In de video’s staan steeds de oudere zelf en de zorgverlener centraal. Zo is bijvoorbeeld te zien wat de relatie is tussen oorlogservaringen in Nederlands-Indië en gezondheidsklachten, het belang van kennis over culturele achtergronden in de communicatie met ouderen en waar de zorgprofessional rekening mee moet houden bij ouderen met dementie. Ook wordt kort uiteengezet over welke (ingrijpende) historische
achtergronden de zorgverlener kennis zou moeten hebben. Bekijk de trailer:

Wat en voor wie?
De videoleerlijn van vijf edities bevat naast korte video’s, (verwijzingen naar) extra informatie en praktische opdrachten. De videoleerlijn is bestemd voor zorgverleners in de eerste lijn, met specifieke aandacht voor het werk van huisartsen, praktijkondersteuners, casemanagers dementie en cliëntondersteuners. Maar het is ook breed inzetbaar in e-learnings, trainingen, lezingen en onderwijsprogramma’s voor andere extramurale zorgmedewerkers. Ook voor mantelzorgers en geïnteresseerde betrokkenen kan de leerlijn relevant zijn.

Hoe te volgen?

1. De playlist van 10 video’s in te vinden op YouTube. De meeste video’s zijn ca. 2,5 minuut.
2. Of meld je hier aan voor de vijfdelige videoleerlijn ‘Begripvol zorgen – Echo’s uit Nederlands-Indië’ met korte video’s, praktische opdrachten en verwijzingen naar meer informatie over het onderwerp. Je ontvangt deze dan automatisch in je mailbox.
3. Op 27 februari is er een lanceringsbijeenkomst in Den Helder. Meer informatie en aanmelden bij onderzoeker dr. Bertine Mitima-Verloop via b.verloop@arq.org.

Het onderzoek
Voorafgaand aan deze leerlijn werd uitgebreid onderzocht hoe de reguliere zorg beter kan aansluiten op de belevingswereld en zorgvragen van ouderen met een achtergrond in voormalig Nederlands-Indië. Zo bleek dat er behoefte is aan kennis over cultuur, geschiedenis, oorlogsverleden, en persoonsgerichte zorg bij trauma en dementie, om de kwaliteit van de zorg voor deze ouderen te verbeteren. Een ander essentieel punt dat uit het onderzoek naar voren kwam is het belang van vaardigheden op het gebied van intercultureel communiceren. ‘Begripvol zorgen – Echo’s uit Nederlands-Indië’ is een product van ARQ Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld en Stichting Pelita en werd mede mogelijk gemaakt door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport als onderdeel van de Collectieve Erkenning Indische Gemeenschap.

Op donderdag 29 februari 2024 organiseren we samen met Stichting RCOAK van 12.30-17.00 uur bij het Bartholomeus Gasthuis in Utrecht het symposium ‘Samen tegen Eenzaamheid’. Samen tegen Eenzaamheid is een interventie dat als doel heeft oudere migranten met elkaar én met hun omgeving te verbinden. Een initiatief dat niet alleen een verschil kan maken in het leven van oudere migranten, maar ook organisaties in staat stelt om deze waardevolle aanpak zelf te organiseren en uit te voeren. We zijn enthousiast om de eerste resultaten en waardevolle lessen rond de mogelijke financiering, uitvoering, impact en verduurzaming van dit programma met een breed publiek te delen.

Achtergrond
Eenzaamheid vormt een belangrijk sociaal-maatschappelijk probleem. Ouderen met een migratieachtergrond voelen zich vaker en sterker eenzaam dan ouderen die in Nederland zijn geboren. De afgelopen jaren zijn er tal van nieuwe initiatieven gestart, gericht op het verlichten van eenzaamheid bij ouderen. Maar een klein deel daarvan richt zich specifiek op oudere migranten. In dit opzicht onderscheidt Samen tegen Eenzaamheid zich. Deze interventie werkt vanuit co-creatie om oudere migranten met elkaar en hun omgeving te verbinden en zo bij te dragen aan het verminderen van eenzaamheidsgevoelens, en aan het verbeteren van welbevinden. Deze succesvolle interventie laat het belang zien van het inspelen op de behoeften van oudere migranten bij het aanpakken van dit maatschappelijke probleem.

Resultaten en waardevolle lessen
Tijdens het symposium bespreken we de opbrengsten én leerpunten van twee jaar Samen tegen Eenzaamheid. Parallel aan de realisatie van het programma liep een participatief onderzoek, dat veel inzicht heeft gegeven. Samen met de groepsbegeleiders en deelnemers van het programma zijn we enthousiast om de eerste resultaten en waardevolle lessen rondom financiering, uitvoering, impact en verduurzaming te delen. We zullen een handleiding presenteren, die organisaties in staat stelt om deze waardevolle aanpak zelf te organiseren en uit te voeren. Tevens verlenen we indien gewenst advies en (financiële) ondersteuning.

Doelgroep
De bijeenkomst is bedoeld voor welzijnsorganisaties, sociaal werkers en vrijwilligers in het domein van welzijnswerk, onderzoekers en beleidsmedewerkers. Ook nodigen we fondsen die hart hebben voor een meer inclusieve en verbonden wereld voor ouderen van harte uit.

Programma
12.30 uur – Inloop en lunch
13.00 uur – Blok I: Opening
13.55 uur – Blok II: Verdiepen in de succeselementen en impact
16.00 uur – In gesprek met het publiek
16.30 uur – Afsluiting met hapje en drankje
17.00 uur – Einde bijeenkomst

Heeft u vragen, mail dan met Nina Conkova: conkova@leydenacademy.nl of bel 071-5240960. Aanmelden kan tot 21 februari via info@leydenacademy.nl. Vol is vol!

In samenwerking met:

Met grote ambities om de patiëntenzorg te verbeteren en burgers te voorzien van hulpmiddelen om hun leven in goede gezondheid te leiden, komt een internationale groep deskundigen samen voor een tweedaagse workshop. Onder de titel “De toekomst van diagnostiek, over gepersonaliseerde preventie” wordt de Spark Impact Workshop gehouden op 10-11 januari 2024 op locatie van zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid in Leiden.

Draagbare sensoren, metabolische biomarkers voor senioren en AI – ten behoeve van metingen van lichaamsfuncties – zorgen voor een steeds grotere datastroom en een mogelijke zorgkostenbesparing. Leefstijlwetenschappers buigen zich in de Spark workshop over mogelijkheden en effecten van dit soort toepassingen om gepersonaliseerde preventie voor gezondheidsbewuste patiënten en burgers mogelijk te maken.

De workshop heeft een format dat creativiteit naar boven haalt met onder andere multidisciplinaire ronde tafelsessies waar deelnemers zich buigen over diverse vraagstukken. Het doel is om samen krachtige en innovatieve concepten en netwerken te creëren, die kunnen worden ingezet voor een toekomstig beter leven van oudere patiënten en burgers.

De organisatie ligt in handen van het DusraVoila consortium, dat staat voor Dutch Society of Research on Ageing & Vitality Oriented Innovations for the Life course of the Ageing Society. Met o.a. Frans van der Ouderaa en David van Bodegom namens Leyden Academy. 

In onze kwartaalnieuwsbrief introduceren we een medewerker van Leyden Academy aan de hand van een actueel onderzoek of nieuwsfeit. Deze keer is dat aan Evelien Kelfkens, die sinds juli 2021 het team versterkt. Als onderzoeker is ze binnen het speerpunt Verbonden betrokken bij diverse projecten, waaronder Zorg voor de buurtvisites, Baanbreker, de Overgang van werk naar pensioen en een literair project in samenwerking met stichting Watershed.

Wat houdt Zorg voor de buurtvisites in?
Zorg voor de buurtvisites is een initiatief van Hetti Willemse en Ad van Elzakker, waarbij in verschillende buurten en wijken in Nederland wordt gekeken hoe deze leeftijdsvriendelijker gemaakt kunnen worden door kleine aanpassingen in de woonomgeving te maken. We wonen allemaal in een buurt. We leven er, worden er ouder en soms hulpbehoevender. Het is dan ook niet zo gek dat een kleine verandering in onze woonomgeving grote gevolgen kan hebben. Ook landelijk is er meer aandacht voor de buurt. Zo zijn gemeenten vanaf 2024 verplicht een woonzorgvisie op te stellen, waarbij de inrichting van de woonomgeving een belangrijk thema kan vormen.

Wat was jouw aandeel in dat initiatief?
Enkele maanden geleden begon ik aan een onderzoek naar Zorg voor de buurtvisites, met steun van stichting Hofje Codde en van Beresteyn. Samen met de initiatiefnemers heb ik drie buurtvisites uitgevoerd, in Leeuwarden, Arnhem en Den Bosch. Door mee te lopen en te kijken vanuit het perspectief “Is dit een plek waar ik mij thuis kan voelen?” heeft het mijn manier van kijken veranderd. Zo heeft het mij aangezet om te denken in mogelijkheden om de woonomgeving te veranderen. Ook besef ik mij dat de buurt een rol kan spelen in het voorkomen van zorgafhankelijkheid wat winst is voor zowel de bewoner als voor de zorg zelf. Wanneer ik door mijn eigen woonwijk in Breda loop, betrap ik mezelf erop dat ik automatisch met een andere blik naar mijn eigen buurt kijk. Maar hoe simpel het verbeteren van de buurt ook lijkt, in de praktijk kan het best ingewikkeld zijn.

Precies, waar te beginnen?
In het magazine Thuis voelen in de buurt – zelf aan de slag worden de onderzoekresultaten naar de meerwaarde van Zorg voor de buurtvisites weergegeven. Het magazine biedt praktische handvatten voor een leeftijdsvriendelijke buurt. Het helpt een vertaalslag te maken van visie naar praktijk. Daarnaast delen experts hun perspectief over hoe de leefomgeving kan bijdragen aan het langer thuis wonen en leeftijdsvriendelijke steden. Alle buurtvisite-ervaringen zijn trouwens terug te lezen op de website van ZorgSaamWonen. Doe er je voordeel mee!

Met welke (onderzoeks)projecten ga je je in 2024 bezighouden?
Naast een vervolg op de Zorg voor de buurtvisites, in samenwerking met stichting Thuis Voelen, heb ik allerlei leuke projecten in het verschiet, zoals Baanbreker. Dat is een door Hetisnetwerken.nl ontwikkeld programma om werkloze 45-plussers aan een baan te helpen. Om meer inzicht te krijgen in hoe de deelnemers het programma hebben ervaren, neem ik interviews af onder oud-deelnemers. Ook kijk ik naar eerdere interventies en voer ik gesprekken met werkgevers en HR-medewerkers over hun visie op de arbeidsmarkt en oudere werknemers. Verder zal in het begin van 2024 de eindpresentatie plaatsvinden van een literair project in samenwerking met stichting Watershed. In een collectief van jongeren en ouderen uit de omgeving van Eindhoven vertellen we elkaars verhaal op kunstzinnige wijze. Ik vind het heel bijzonder dat ik hier zelf als deelnemer mee heb mogen doen, ik heb veel van de persoonlijke verhalen geleerd.
In 2024 ga ik ook met senior onderzoekers Elena Bendien en Sonja Wendel aan de slag met de verdere analyse van de resultaten van de interviews en focusgroepen van het onderzoek over de transitie van werk naar pensioen. We willen in dit jaar ook graag een bijeenkomst organiseren met alle vrouwen die we hebben gesproken in de interviews en focusgroepen.

En de laatste vraag, heb je nog goede voornemens voor het nieuwe jaar?
Dat is een lastige, meestal hou ik mij toch niet aan de voornemens die ik voor mezelf heb opgesteld. Elk jaar heb ik als voornemen dat ik meer zou willen lezen (romans, literatuur) maar dat komt vaak onderaan het prioriteitenlijstje. Ik wil me wat meer verdiepen in kwantitatief onderzoek, waarvoor ik in 2024 al een cursus heb gepland. Ook wil ik graag meer inzichtelijk krijgen welke richting ik precies op wil qua onderzoek en waar precies mijn interesses liggen.

Hoe is het om ouder te worden in Amsterdam-Oost? Met die vraag gingen tien bewoners als co-onderzoekers met een fototoestel de wijk in om hun waarnemingen, hun wensen en gevoelens in beeld te brengen. Gisteren was de grote dag: in een overvolle Openbare Bibliotheek Amsterdam werden de foto’s aan het publiek onthuld.

Een leeg terras middenin de stad. Op een van de tafeltjes zit een reiger ongestoord voor zich uit te kijken. Op de achtergrond raast een auto voorbij. ‘Dapper’, vindt Zina (64 jaar), de maker van de foto.

Dapper worden!!!
Zina is een van de bewoners van Amsterdam-Oost die als co-onderzoeker met een fototoestel en een missie op pad is gegaan. Net als de andere oudere vrouwen die gisteren in de Openbare Bibliotheek aan het Javaplein hun foto’s onthulden, en die een bijzondere inkijk geven in het leven in de wijk, heeft Zina een migratieachtergrond. Vijfentwintig jaar lang zorgde de van oorsprong Russische boekhouder voor haar echtgenoot, een acrobaat van het staatscircus die door een ongeluk in een rolstoel belandde. Toen hij twee jaar geleden overleed, voelde het alsof ze niets meer omhanden had. ‘Ik was zo gewend voor mijn kinderen en echtgenoot te zorgen. Ik heb echt een paar maanden thuisgezeten en me somber gevoeld.’

Voor Zina was dat het moment om zelf dapper te zijn, net als de reiger op haar foto. Ze ging langs bij buurtcentra, begon met danslessen met wijkgenoten – ‘Ik voel me dertig jaar jonger’- en zocht vrijwilligerswerk. Bijna elke dag loopt ze met haar nieuwe hondje Bim, een Friese stabij, naar haar favoriete boom in het Oosterpark, waarvan de takken over het water hangen. ‘Daar kwam ik vaak met mijn echtgenoot, er liggen nog herinneringen. Als je met je rug tegen de boom staat, wordt het zicht van achteren geblokkeerd en kijk je uit over het water. Je voelt je er alleen met de natuur.’

Een eigen podium
De fototentoonstelling ‘Zinvol ouder worden in Amsterdam-Oost’ is een initiatief van Leyden Academy en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Zij wilden weten wat de ervaringen zijn van oudere burgers in wijken waar veel mensen wonen met een migratieachtergrond, en hoe zij staan ten opzichte van instituties.

‘Dit is een belangrijk moment’, vertelt Derya Uzun, onderzoeker bij Leyden Academy. ‘Voor het eerst hebben zij een podium om hun eigen verhaal te vertellen. Dat draagt bij aan empowerment. Maar het geeft ons ook inzicht in de zorgen van deze groep mensen, die zich vaak niet gehoord voelen. Zij vertellen ons met hun foto’s wat hen bezighoudt: het verwijderen van de tramhalte waardoor ze minder mobiel zijn, stijgende parkeerkosten, het beperkte winkelaanbod, de leegstand in de stad, maar ook veel gehoord: eenzaamheid. Je zou bijna het gevoel krijgen dat je niet oud mag worden.’

Van idee tot actieplan
Tijdens de fototentoonstelling in de Openbare Bibliotheek Amsterdam ging het publiek aan de hand van de tentoongestelde foto’s met elkaar in gesprek over het leven in de wijk. Een grote gemengde groep bewoners, wijkprofessionals, wijkagenten, (co)-onderzoekers en nieuwsgierige passanten wisselden ervaringen uit en gaven hun eigen kijk op ouder worden in de wijk, en wat er beter kan.

Daarmee is het project nog niet ten einde. In een volgende stap maken de wijkbewoners met hun gedeelde ervaringen een vertaalslag naar beleid. Samen met de betrokken onderzoekers stellen zij een actieplan op om de uitdagingen in hun buurt op de agenda te zetten en onder de aandacht te brengen bij de gemeente, welzijnsorganisaties en buurtcentra.

Wilt u meer weten over dit initiatief? Neem dan contact op met Derya Uzun, onderzoeker bij Leyden Academy.

Van 29 oktober tot 1 november 2023 vond de eerste mondiale Citizen Science for Health-conferentie plaats. Hierbij de registratie van de keynote “The Participatory Turn in Health Research. Its Roots, Methods, Ethics, Validity and Future” door professor dr. Tineke Abma.
Tineke Abma is directeur van de Leyden Academy of Vitality and Ageing en hoogleraar ‘Participatie van Ouderen’ bij de afdeling Volksgezondheid & Eerstelijnszorg in het Leids Universitair Medisch Centrum. Ze doet onderzoek naar thema’s als burger- en patiëntenparticipatie, participatief actieonderzoek, ethiek en diversiteit in de context van de gezondheidszorg.
De Engelstalige keynote is samengevat tot 20 minuten.

 

Gisterenmiddag was de fototentoonstelling ‘Zinvol ouder worden in Laak’ in Den Haag. In dit zogeheten photovoice project maakten zeven ouderen foto’s van hun leven. Zo ook de 63-jarige Lidia. “Ik probeer mensen met mijn foto’s en verhaal de ogen te open over het mantelzorgvak. Want dat is het. Maar dan zonder opleiding en zonder betaald te worden. Er wordt te makkelijk gedacht over mantelzorg. Het is zwemmen of verzuipen”, zo vertelde een geëmotioneerde Lidia. Doordat gedurende langere periode Lidia over haar eigen grenzen ging, heeft ze PTSS ontwikkeld. Ze probeert nu alles een plekje te geven, het zijn kleine stapjes en ze leeft met de dag. Hieronder vind je Lidia haar foto’s, die een afvoerputje weergeven en dat ze een schim van zichzelf is, en eigen verhaal.

Klootjesvolk
“Ik ben 4,5 jaar mantelzorger van mijn man geweest en van mijn zoon al 36 jaar. Hij is een pracht van een zoon, maar ik moet hem wel bezighouden. Hij is verstandelijk beperkt. Hij is 36, maar functioneert tussen nul en zeven.  Er is geen opleiding voor mantelzorger, dus je doet maar wat. De regels van de WMO zijn niet duidelijk. Alles moet je zelf regelen, je kan bij niemand terecht als je ergens tegenaan loopt. Je krijgt met dingen te maken die jou ‘klootjesvolk’ te boven gaan en dat vind ik niet kunnen. Zodra je iemand overlevert aan de gezondheidszorg, heb je als mantelzorger niks meer te vertellen. Dus je bent continu aan het vechten voor diegene die zorg behoeft. Ik draaide thuis een particulier verpleeghuis. Het heeft er ontzettend ingehakt. Ik heb nu al twee jaar nodig om daarvan te herstellen. Mantelzorgen is gewoon een vak. Ik heb een medische achtergrond, ik pik niet alles. Mensen uit te zorg zijn heel lastig, maar het is mijn man zijn redding geweest. Nu is het tijd om op te komen voor mezelf.”

Tijdens de fototentoonstelling bekeken de aanwezigen niet alleen de persoonlijke foto’s en lazen ze de verhalen daarbij, maar ging men ook met elkaar in gesprek over ouder worden in de wijk (stadsdeel Laak in Den Haag). De volgende stap is om de ervaringen in een grotere context, op beleidsniveau, te plaatsen.

Dit project is een initiatief van Leyden Academy en het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met speciale dank aan Jay van Veelen, buurtsportcoach in Laak, voor het werven van deelnemers en het beschikbaar stellen van ruimte. Wilt u meer weten over dit initiatief? Neem dan contact op met Marleen Dohmen, onderzoeker bij Leyden Academy.

Bij dementie denken we vaak automatisch aan hogere leeftijdsgroepen, maar de ziekte treft ook jongere mensen. Het voornaamste verschil tussen deze twee groepen ligt in de levensfase waarin men getroffen wordt. Mensen met dementie op jonge leeftijd hebben vaak een zeer actieve rol in de maatschappij, bijvoorbeeld op het werk en in het gezin. Hierdoor ervaren zij andere problemen en hebben zij andere behoeften dan oudere mensen met dementie.
Daarom organiseert het Alzheimer Café Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest op donderdag 14 december een speciale avond met als thema ‘Dementie in het gezin’. Samen met Willy van der Kwaak en Edith de Jong, beiden lid van het expertiseteam jonge mensen met dementie van Marente, gaan we in gesprek over de unieke uitdagingen waarmee jonge mensen met dementie en hun families worden geconfronteerd. Er is volop gelegenheid tot vragen stellen.

Het Alzheimer Café Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest is een ontmoetingsplaats waar mensen met dementie, hun partners, familieleden en andere belangstellenden elkaar in een ongedwongen sfeer ontmoeten en ervaring kunnen uitwisselen. De doelstelling is voorlichting geven over dementie en de gevolgen ervan bespreekbaar maken.

De gespreksleiders Marleen Dohmen en Mandy Visser heten u op donderdag 14 december van harte welkom in SBO De Vlieger, Boerhaavelaan 298, 2334EZ te Leiden. De zaal is open om 19.00, aanmelden is niet nodig. Het programma start om 19.30 en duurt tot 21.00 uur. Tijdens de inloop en de pauze is er livemuziek. Het volledige jaarprogramma is te vinden op de website van het Alzheimer Café Leiden e.o. Voor informatie over dementie kunt u terecht op de websites dementie.nl en vilans.nl/kennis.

Ongeveer 24 tot 40 miljoen oudere Europeanen hebben moeite met het lezen en begrijpen van teksten. Dat leidt vaak tot lagere digitale vaardigheden, stress, onzekerheid en gezondheidsproblemen. Om die reden heeft Leyden Academy een speelse en interactieve cursus mede-ontwikkeld om laaggeletterden te ondersteunen bij goed en gezond ouder worden. De toolkit en de bijbehorende mini-training voor professionals en vrijwilligers die de cursus willen organiseren, werden gisteren in de Centrale Bibliotheek in Rotterdam gelanceerd tijdens een inspiratiebijeenkomst voor welzijnswerkers, taalaanbieders en beleidsmakers.

Spelenderwijs leren
Met plezier gezonder oud! is ontworpen als cursus van acht weken, bestaande uit wekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Tijdens die bijeenkomsten leren de deelnemers op een laagdrempelige manier, aan de hand van interactieve spelkaarten, over onderwerpen die er voor hen toedoen: het ouder wordende lichaam, voeding, welbevinden, digitale vaardigheden en gehoord worden.
De cursus werd ontwikkeld volgens de principes meaningful play en collaborative learning. In het eerste geval staat het spelenderwijs leren van vaardigheden centraal, met als doel om op een leuke en plezierige manier kennis en ideeën op te doen. Die aanpak heeft een positief effect op het geheugen en herkenning, motorische vaardigheden, zelfvertrouwen en sociaal welzijn. Bij collaborative learning ligt de focus op groepsgericht leren, actief leren door betrokken te zijn en het versterken van sociale relaties, in de context van het alledaagse leven. 

“Laaggeletterde ouderen hebben vaak te maken gehad met teleurstellende leertrajecten. Ze zijn onderweg hun motivatie verloren. Het is belangrijk om te komen tot wat ze wel belangrijk vinden. Er zijn te weinig projecten die daarop inspelen.'” – Jolanda Lindenberg, onderzoeker Leyden Academy

Positieve reacties 
Eerder al werd de interactieve cursus op verschillende plekken in Europa getest. In totaal deden 200 deelnemers mee met de pilots, variërend in leeftijd van 53 tot bijna 100 jaar. Enkele deelnemers gaven aan minder druk te voelen en het makkelijker te vinden om dingen met elkaar te delen en uit te proberen. Ook voor de betrokken trainers was de pilot een veelbelovende ervaring. “Mensen komen al snel zelf met oplossingen door met elkaar te overleggen en hun ervaringen met elkaar te delen. Als begeleider hoef je vaak alleen het ritme te volgen”, aldus Rita Castela van AI9.PT uit Portugal.

“Er komt veel op je af als oudere. Tijdens de cursus heb ik geleerd zaken zowel geestelijk, mentaal als fysiek aan te pakken. Vooral het spelelement vond ik geweldig. Een nadeel was er ook: de cursus is te kort.” – Anita, deelnemer

Gratis lesmateriaal
Met plezier gezonder oud! is een samenwerking tussen Leyden Academy, Stichting Lezen en Schrijven, University of Copenhagen, University of Coimbra en AI9.PT, en wordt ondersteund door Erasmus+ (een programma van de Europese Unie). De gratis toolkit is te downloaden via de website van LOLit. Daar vind je behalve het cursusmateriaal ook een stapsgewijze mini-training voor zorgprofessionals die de cursus in hun organisatie willen toepassen.  

“Het bijzondere aan dit project is dat mensen het gevoel krijgen dat ze erbij horen, zich onderdeel voelen van de maatschappij, dat is ontroerend om te horen.’’ – Peter van Deursen, volwasseneducatie Erasmus+

Voor meer informatie over de cursus Met plezier gezonder oud! kunt u contact opnemen met onderzoeker Miriam Verhage.