In elke kwartaalnieuwsbrief van Leyden Academy introduceren we één van onze wetenschappelijke stafleden aan de hand van een actueel onderzoek of nieuwsfeit. In deze editie gaat Josanne Huijg in op het project Leefplezierplan voor de zorg, waarvan op 4 april jl. de resultaten zijn gepresenteerd.
Waarom is het leefplezier van kwetsbare ouderen zo belangrijk?
“De verpleeghuiszorg in Nederland is van een heel hoog niveau: de zorg is toegankelijk en er wordt heel goed voor mensen gezorgd. Maar door de jaren heen is de nadruk steeds meer komen te liggen op (medische) behoeften en het voorkomen van narigheid. Wat iemands leven de moeite waard maakt, rekenen we niet tot de verantwoordelijkheid van de zorg. Of we vinden het ingewikkeld, omdat het zo persoonlijk is. Maar als mensen in een verpleeghuis komen wonen, dan is dit het laatste stukje van hun leven. Natuurlijk is het belangrijk dat iemand dan zijn medicijnen op tijd krijgt, maar wij vinden het minstens zo belangrijk dat we de verlangens van die persoon beter leren kennen en kijken of we hieraan tegemoet kunnen komen. Vragen als: wie bent u, wat vindt u fijn, wat wilt u graag nog doen in uw leven, wie zijn voor u belangrijk? In ons Leefplezierplan-project hebben we hier vanuit de elf deelnemende teams talloze mooie voorbeelden van gezien. Vaak in kleine alledaagse dingen, zoals een mevrouw die ervan geniet als haar benen worden ingesmeerd na het douchen. Maar ook grote verlangens die konden worden vervuld, zoals de bewoonster die graag nog haar kleinkinderen wilde zien voordat zij overleed. Het mooie is dat dit ook enorm veel doet met het werkplezier van de verpleegkundigen en verzorgenden. Zij kunnen écht iets voor hun bewoners betekenen en dat geeft veel voldoening.”
Veel ouderenzorg organisaties doen dit toch al?
“Persoonsgerichte zorg is hot, er is haast geen zorgorganisatie te vinden die dit niet op de een of andere manier in haar visie, missie of beleidsplan heeft staan. Al deze organisaties tonen graag hun ‘pareltjes’ van persoonsgerichte zorg. Prachtig, maar het zijn vaak incidentele, eenmalige gebeurtenissen. In het project Leefplezierplan voor de zorg hebben wij met medewerkers zorg en welzijn willen uitvinden hoe we duurzaam de aandacht kunnen verleggen naar het leefplezier van individuele bewoners. Enerzijds door een persoonsrelatie met hen aan te gaan. En anderzijds door de verantwoording van de kwaliteit van de zorg mede te baseren op wat er daadwerkelijk is gedaan voor het leefplezier van de bewoners.
Het idee ‘dat we dit toch al doen’ zagen we trouwens ook terug bij de teams in de pilot. Zij zeiden bij aanvang vaak dat zij hun bewoners al heel goed kenden en hun leefplezier vooropstellen. Maar na afloop van de trainingen gaven negen van de tien zorgverleners aan dat zij hun bewoners nu (veel) beter te hebben leren kennen, en ruim driekwart zegt nu meer bezig te zijn met het scheppen van kansen voor leefplezier.”
Wat neem je zelf mee uit het project?
“Ik heb geleerd dat je als medewerker in de zorg heel dicht bij de mensen komt, vooral in de meest alledaagse situaties, en dat je juist daarin heel veel kunt betekenen. Ik mocht zelf een dagje meelopen in de praktijk, en zag er best een beetje tegenop om een meneer te moeten wassen. Want wie vindt het nu fijn om door een vreemde gewassen te worden? Het liep heel anders dan verwacht. De medewerker hielp mij om contact met de bewoner te maken. Op haar aanwijzing pakte ik zijn handen en liepen we dansend naar de badkamer. Zo werd het wassen voor mij juist een mooie ervaring, waarin ik heel dicht bij de bewoner mocht komen. Sinds die dag heeft de verpleeghuiszorg mijn hart gestolen.”