In elke kwartaalnieuwsbrief van Leyden Academy introduceren we één van onze wetenschappelijke stafleden aan de hand van een actueel onderzoek of nieuwsfeit. In deze editie vertelt arts en onderzoeker Frank Schalkwijk over de Vitality Club, een peer coaching experiment waaraan onder meer De Telegraaf en NRC Handelsblad onlangs aandacht besteedden.
Hoe kwamen jullie op het idee voor een Vitality Club?
“Volgens de beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad moeten volwassenen minstens 2,5 uur per week matig intensief bewegen. Dat lukt maar weinig Nederlanders en dat is jammer, want zeker als je ouder wordt is het echt belangrijk om in beweging te blijven. Hiermee kun je aandoeningen zoals hoge bloeddruk, suikerziekte, gewrichtsklachten en dementie uitstellen of zelfs voorkomen. We kwamen in het Gelderse Ulft een groep senioren op het spoor die al zeven jaar elke doordeweekse ochtend samen sporten, door weer en wind. Iemand uit de eigen groep bedenkt de oefeningen en ze stimuleren elkaar om te blijven komen. We hebben de deelnemers onderzocht en ze blijken zich fitter, gezonder en minder eenzaam te voelen. We besloten dit succesrecept ook in Leiden uit te proberen.”
En hoe bevalt dat tot dusver?
“Er draaien nu twee Vitality Clubs helemaal zelfstandig: in Leiden Noord en de Professoren- en Burgemeesterswijk komen elke ochtend groepen oudere wijkbewoners samen bewegen, onder leiding van een mede-sporter. De deelnemers ervaren het als een gezond en gezellig begin van de dag. We zijn onlangs een Vitality Club gestart in de Stevenshof, waarbij we willen onderzoeken of een verwijstraject van de huisarts en fysiotherapeut haalbaar is. De dokter geeft patiënten die door onvoldoende beweging risico lopen op ziekten of complicaties nu vaak alleen een advies om meer te bewegen. Dit advies heeft te weinig effect, omdat de meeste huisartsen hun patiënten geen concrete oplossing kunnen bieden om het bewegen vol te houden. We gaan onderzoeken of de Vitality Clubs dit gat kunnen opvullen. In eerder onderzoek hebben we immers al aangetoond dat deelnemers langdurig betrokken blijven bij Vitality Clubs. Bij specifieke klachten verwijst de dokter uiteraard nog steeds naar de fysiotherapeut, maar om de dagelijkse beweging bij patiënten te stimuleren kan de dokter nu ook naar deze laagdrempelige beweegclubs verwijzen.”
Waar komt jouw interesse in gezond verouderen vandaan?
“Tijdens mijn studie Geneeskunde werd ik per toeval ingedeeld bij het keuzevak ‘The Ageing Process’. Het leek me een stoffig vak, maar gaandeweg kwam ik erachter hoe razend interessant veroudering is, en hoe weinig we er als wetenschappers eigenlijk nog vanaf weten. Het vak werd destijds gegeven door professor Rudi Westendorp, en hij nodigde me uit om onderzoek te komen doen aan de Leyden Academy. Aanvankelijk richtte mijn onderzoek zich op de vraag hoe oud we als mensen kunnen worden. Dit is een interessante wetenschappelijke vraag die nog steeds niet beantwoord is, maar extreem oud worden is voor de meeste mensen geen doel op zich. Het gaat erom dat je oud kan worden zonder je oud te voelen. Daarom richt ik me met het huidige onderzoek op gezond verouderen, en hoop ik dat de Vitality Clubs hier een steentje aan kunnen bijdragen!”