joris slaets Archieven - Pagina 2 van 2

Een goed gesprek met Joris Slaets op De Correspondent

09-12-201708-05-2019leydenacademy

Narigheid uniform wegregelen, dat kunnen we als de beste in Nederland. Maar wat doen we met die andere kwaliteit in de zorg, het positief welbevinden, dat voor iedereen anders is en ook nog eens in de loop van de tijd verandert?

Op journalistiek platform De Correspondent voert journalist Lex Bohlmeijer wekelijks een Goed Gesprek, dat wordt gepubliceerd als podcast. Zo sprak hij eerder met onder meer Adriaan van Dis, Els van Wijngaarden en Maxim Februari. Op zaterdag 9 december 2017 verscheen het goede gesprek met Joris Slaets, hoogleraar ouderengeneeskunde en directeur van Leyden Academy. Lex en Joris spraken elkaar al wandelend door de duinen bij Scheveningen.

Laat mensen hun verhaal vertellen
De titel van de podcast luidt Recept voor een betere gezondheidszorg: laat mensen hun verhaal vertellen. Joris vertelt onder meer over het onderscheid tussen normatieve en narratieve kwaliteit in de zorg en de noodzaak een brug te slaan tussen deze twee ‘luiken’, het centrale thema van zijn 5e Els Borst Lezing in november. Kwaliteit van zorg zit in alledaagse verhalen, in wat mensen heeft geraakt, in positieve of negatieve zin. Zij spreken ook over de waarde van een (woordeloos) gesprek, verlies (“er is geen geluk zonder verdriet”) en (aan)geraakt worden (“Het taboe op fysiek contact is funest voor liefdevolle zorg”). Ook Joris’ jeugd in Belgisch Congo komt aan bod, evenals zijn liefde voor muziek en interesse in filosofie. Die interesse is niet vreemd voor een geriater: bij heel oude mensen valt er weinig meer te genezen en gaat het vooral over zingeving. Dan zijn het de filosofen die helpen om antwoorden te formuleren.

Het gesprek duurt 44 minuten en kan als podcast worden beluisterd op de website van De Correspondent en via iTunes.

‘Kwaliteit van zorg. Wie mag het zeggen?’ 5e Els Borst Lezing door Joris Slaets

14-11-201722-11-2021leydenacademy

Op dinsdagmiddag 14 november 2017 sprak Joris Slaets in het Museum voor Communicatie in Den Haag de 5e Els Borst Lezing uit, met als titel Kwaliteit van zorg. Wie mag het zeggen?. De Els Borst Lezing is een initiatief van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid.

In zijn lezing brengt Slaets een onderscheid aan tussen enerzijds het normatieve kader, dat in onze zorg dominant is: ziekten genezen en narigheid voorkomen, op basis van uniforme uitkomstmaten, normen en protocollen. En anderzijds het narratieve kader: het domein van het leefplezier, van verhalen en verlangens, zaken die heel persoonlijk zijn en zich veel lastiger laten registreren en optellen, maar die heel bepalend zijn voor kwaliteit van leven vanuit het perspectief van de bewoners van verpleeghuizen. Hoe zijn die twee kaders te verenigen? Het fundament onder de lezing wordt onder meer gevormd door de theorieën van filosofen als Martha Nussbaum, Amartya Sen, Emmanuel Levinas en psychoanalyticus Donald Winnicott. Ook de praktijk komt aan bod, zoals het still face-experiment van Ed Tronick en de pilot Leefplezierplan voor de zorg die Leyden Academy momenteel uitvoert in opdracht van het ministerie van VWS.

De lezing is ingeleid door Sander de Hosson, longarts in het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Coreferaten zijn verzorgd door Dorothea Touwen, medisch ethica en universitair docent aan het LUMC, en Ronnie van Diemen, inspecteur-generaal voor de gezondheidszorg. U kunt hun bijdragen hier teruglezen.

De 5e Els Borst Lezing kunt u hier in zijn geheel teruglezen of beluisteren. Op 24 november 2017 publiceerde NRC Handelsblad deze verkorte weergave van de lezing.

Reportage Trouw over pilot Leefplezierplan voor de zorg

25-10-201708-05-2019leydenacademy

In dagblad Trouw verscheen op dinsdag 24 oktober 2017 het artikel Zorg op maat in het woonzorghuis. Het artikel gaat over de pilot Leefplezierplan voor de zorg waarin de wensen en verlangens van individuele ouderen centraal worden gesteld. In het 2-jarige project, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, wordt in tien instellingen voor ouderenzorg geëxperimenteerd.

In het Trouw-artikel wordt De Oude Pastorie in Huizen geportretteerd, een van de instellingen die deelnemen aan de pilot. Directeur Linda de Haan heeft hoge verwachtingen van het leefplezierplan: “Zorgkantoren moeten inzien en erop vertrouwen dat wij goede zorg kunnen leveren zonder afvinklijstjes. Zodra dat gebeurt, is dat echt een kantelpunt in de zorg.” Joris Slaets komt namens Leyden Academy aan het woord en vat de essentie van de pilot als volgt samen: “De huidige zorg is vooral gericht op protocollen, regels en het beperken van narigheid. Heeft u hoofdpijn, bent u misselijk? Slaapt u slecht? Valt u niet? Maar dat is geen goede zorg. Dan mis je de relatie met andere mensen. Juist die ontmoeting geeft voor veel ouderen betekenis aan het leven.”

U vindt het artikel op de website van Trouw. U kunt ook de pdf downloaden.

Creatieve laatbloeiers leven langer dan vroegrijpe wonderkinderen

12-06-201725-04-2019leydenacademy

Wolfgang Amadeus Mozart begon al op zijn vijfde met componeren en optreden. Het wonderkind werd niet oud: Mozart stierf op 35-jarige leeftijd. Volgens onderzoekers van Leyden Academy on Vitality and Ageing staat dit geval niet op zichzelf: in wetenschappelijk tijdschrift Aging concluderen zij dat componisten en schrijvers die op jonge leeftijd hun eerste creatieve werk publiceerden, een aanmerkelijk lagere levensverwachting hebben.

Bijna drie jaar verschil
De onderzoekers analyseerden de levensverwachting van 1.110 componisten en 1.182 schrijvers geboren tussen 1400 en 1915 en de leeftijd waarop zij hun eerste noemenswaardige creatieve werk uitbrachten, zoals vastgelegd in de Oxford Companion to Music en de Oxford Companion to English Literature. Schrijvers en componisten die jong debuteerden, blijken als groep een aanmerkelijk kortere levensduur te hebben dan hun vakgenoten die op latere leeftijd hun eerste werk publiceerden. Het verschil tussen beide groepen loopt op tot 2,5 jaar bij componisten en 2,7 jaar bij schrijvers, gecorrigeerd voor factoren als geslacht, nationaliteit en geboortedatum. In het onderzoek zijn alleen individuen meegenomen die minimaal veertig jaar oud zijn geworden en die voor hun veertigste levensjaar een eerste werk hebben gepubliceerd.

Vroegrijp eist zijn tol
In het algemeen is het in de natuur zo dat organismen die er langer over doen om volwassen te worden, langer leven. De publicatie van een eerste compositie of roman kan worden beschouwd als een uiting van intellectuele volwassenheid, die een onderliggende biologische rijping van het brein en zenuwstelsel veronderstelt. Onderzoeker David van Bodegom van Leyden Academy licht toe: “Het is fascinerend te zien hoe levenslopen verschillen: elk mens veroudert anders, zowel in fysiek als cognitief opzicht. In eerder onderzoek stelden we vast dat Olympische sporters die al jong hun piekprestaties leverden, eerder stierven dan sporters die hun fysieke top op latere leeftijd bereikten. We kunnen nu concluderen dat naast de fysieke, ook de snelheid van de intellectuele ontwikkeling gerelateerd is aan de lengte van het leven. Onderliggende biologische mechanismen zorgen ervoor dat mensen die intellectueel al jong tot wasdom komen, ook eerder verouderen en sterven.”

Het artikel Intellectual maturity and longevity: late-blooming composers and writers live longer than child prodigies door Maurits P.J. Hafkamp, Joris P.J. Slaets en David van Bodegom is op 30 mei 2017 gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Aging.

Nieuwe TV West-serie ‘Nog lang en gelukkig’

03-05-201708-05-2019leydenacademy

Vanaf woensdag 3 tot en met 31 mei 2017 zendt TV West de serie Nog lang en gelukkig uit. In vijf afleveringen onderzoekt presentator Manuel Venderbos hoe je je leven het beste kunt inrichten ná je pensioen. Manuel ontmoet bekende en minder bekende regiogenoten die nog lang geen zin hebben om achter de geraniums te zitten.

Joris Slaets, hoogleraar ouderengeneeskunde en directeur van Leyden Academy, geeft in elke aflevering wetenschappelijke inzichten over gezond en gelukkig oud worden. Zo worden thema’s behandeld als wonen, sociale contacten, positief in het leven staan, iets voor een ander kunnen betekenen en een gezonde leefstijl. In de serie komen ook de initiatieven in beeld die zorgorganisatie Florence neemt om zestig-plussers samen aan de slag te laten gaan, zoals workshops salsa en hiphop en cursussen fotografie en sieraden maken. Ook wordt een popband met Haagse ouderen gevolgd die elke week druk repeteren voor een optreden op Parkpop.

De vijfdelige serie ‘Nog lang en gelukkig’ is van 3 tot en met 31 mei 2017 elke woensdag te zien op TV West vanaf 17.00 uur en wordt daarna op elk heel uur herhaald. Kijk hier voor een voorproefje.

Van protocol naar plezier: Leyden Academy start pilot ‘Leefplezierplan voor de zorg’

24-04-201725-04-2019leydenacademy

Leiden, 24 april 2017 – In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) start Leyden Academy on Vitality and Ageing het pilot-project ‘Leefplezierplan voor de zorg – Een persoonlijke blik op kwaliteit’. Wat gebeurt er met de kwaliteit van zorg als je daadwerkelijk de wensen en verlangens van individuele ouderen centraal stelt? En is het dan nog mogelijk om deze kwaliteit te verantwoorden? Dat gaat Leyden Academy de komende twee jaar verkennen met tien instellingen voor ouderenzorg. De pilot gaat in april 2017 van start.

Leefplezier als maatstaf voor kwaliteit
Binnen de Nederlandse verpleeghuizen gelden diverse normen en protocollen, die vooral zijn ontwikkeld om de veiligheid van bewoners te waarborgen en te voorzien in hun medische behoeften. Voor deze kwetsbare mensen, in de laatste fase van hun leven, is positief welbevinden echter minstens zo belangrijk als het voorkomen van narigheid en ongelukken. Projectleider Joris Slaets, hoogleraar ouderengeneeskunde en directeur van Leyden Academy, licht toe: “We moeten die zorgbril eens afzetten. Wat maakt het leven de moeite waard? Laten we mensen de ruimte geven om te doen wat zij graag willen doen en de persoon te zijn die zij graag willen zijn. Wat gebeurt er als je dit in de langdurige zorg als uitgangspunt kiest en als maatstaf neemt voor kwaliteit? Dit is de inzet van de pilot ‘Leefplezierplan voor de zorg’.”

Verantwoording op basis van verhalen
Tegemoetkomen aan persoonlijke wensen en verlangens vraagt allereerst dat verpleegkundigen en verzorgenden de bewoners beter leren kennen: wat is hun verhaal, wat geeft hun leven kleur? Deze inzichten vormen het uitgangspunt van het ‘leefplezierplan’, met daarin ook aandacht voor de rollen van familie en mantelzorgers en de dilemma’s die in de praktijk ontstaan. Want wat bewoners en hun dierbaren graag willen, schuurt haast onvermijdelijk met wat er mag, kan, of ‘hoe het hoort’. Slaets: “Daar moeten we met elkaar de benodigde ruimte creëren.” Belangrijk element in de pilot is het zichtbaar maken van de kwaliteit die voortkomt uit deze nieuwe aanpak. De komende twee jaar werkt Leyden Academy aan de ontwikkeling van een nieuwe methodiek voor in- en externe verantwoording van kwaliteit op basis van narratieven (verhalen van mensen zelf). Dit gebeurt vanuit het primaire proces in de zorginstellingen en in samenspraak met VWS en het Zorginstituut. Ook zijn enkele zorgkantoren betrokken bij dit experiment.

Opzet van de pilot
De pilot heeft een looptijd van twee jaar en er doen tien Nederlandse instellingen mee, zeer divers in omvang en opzet. De teams worden initieel getraind in de basismethodiek van de zogeheten ‘Doodle Me’-tool van The Generation Keeper, een methode om zonder standaard vragenlijsten en vanuit een persoonlijke relatie de oudere als persoon te leren kennen. Beoogd eindproduct is een breder inzetbaar trainings- en implementatietraject voor zorgorganisaties, inclusief contextuele randvoorwaarden in het primaire proces die het personeel in staat moeten stellen om hieraan adequaat en met plezier invulling te geven.

In geval van vragen kunt u contact opnemen met Niels Bartels, manager communicatie, via tel. (071) 524 0960 of via e-mail.

Oproep zorgveld voor evenwichtige besteding extra geld ouderenzorg

04-04-201725-04-2019leydenacademy

Van zorgprofessionals tot zorginstellingen, van mantelzorgers tot cliënten: de oproep om extra budget voor de ouderenzorg ook buiten de muren van de verpleeghuizen te besteden, wordt breed gedragen. Los van de discussies aan de informatietafel wordt ook in de Tweede Kamer gestemd over het toekennen van veel extra geld aan verpleeghuizen. Ouderenbond ANBO, zorgorganisaties Espria, Fundis, HVP Zorg, Vilente en Zorgbalans, werknemersorganisaties Nu’91 en De Unie, mantelzorgorganisatie Mezzo en Leyden Academy on Vitality and Ageing zijn het eens: extra geld moet over de volle breedte van de langdurige zorg worden ingezet.

Evenwichtige verdeling middelen
“Beeldvorming is hardnekkig. Er wordt gedacht dat het leven in een verpleeghuis dramatisch is. Media en politiek vergroten incidenten uit en heel Nederland denkt daarom nu dat de ouderenzorg in ons land slecht is”, zo start de gezamenlijke brief aan de informateur. Om die reden hebben politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s tot maar liefst 2 miljard euro beloofd aan de verpleeghuizen. Ten eerste is de zorg in verpleeghuizen over het algemeen goed en de laatste jaren veel beter geworden. Maar door de zorghervorming van het tweede kabinet Rutte wonen mensen veel langer thuis, en krijgen ze ook dáár zorg en ondersteuning. Slechts acht procent van de kwetsbare ouderen woont in een zorginstelling. Het is dus van groot belang dat de middelen die beschikbaar zijn voor de langdurige zorg evenwichtig verdeeld worden.

Overgrote meerderheid kwetsbare ouderen woont thuis
De briefschrijvers, waaronder Joris Slaets namens Leyden Academy, onderschrijven dat er voor het verpleeghuis zeker verbeteringen nodig zijn. Er is een groot gebrek aan gekwalificeerd personeel en niet alle organisaties zijn goed georganiseerd. Iets dat ook de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) registreerde. Maar dat betekent zeker niet dat álle beschikbare ruimte naar de verpleeghuizen moet. De briefschrijvers pleiten voor goede zorg en ondersteuning, of dit nu thuis of in het verpleeghuis gegeven wordt, en de middelen om dat verder mogelijk te maken. “Realiseer u dat de overgrote meerderheid van de kwetsbare ouderen juist thuis woont en daar in veel gevallen ook wil blijven.”

U kunt de brief aan informateur Edith Schippers hier teruglezen.

Executive leergang

Hoe ziet goede zorg voor ouderen er eigenlijk uit, nu en in de toekomst? Die vraag is niet eenduidig te beantwoorden. Een familielid zal anders naar kwaliteit kijken dan een zorginkoper, en een verzorgende weer anders dan een toezichthouder. En wat vindt de groeiende groep ouderen zelf?

Er vindt in de ouderenzorg een verschuiving plaats naar persoonsgerichte zorg, met oog voor welbevinden en leefplezier naast ziekte en verlies. Hoe navigeert u als bestuurder tussen die diverse en soms tegenstrijdige belangen en verwachtingen? Hoe formuleert u uw visie en beleid in een voortdurend veranderende context? Welke waarden geven u houvast, wat geeft u bezieling in uw werk?

“Een mooie verbredende blik op ouderenzorg en oud worden. Topsprekers die over alle facetten van ouderdom zorgen voor reflectie en verdieping. Een aanrader voor iedere bestuurder.”- Lia de Jongh, voorzitter Raad van Bestuur Topaz (deelnemer 2023)

Als deze vragen u aanspreken en u op zoek bent naar inhoudelijke verdieping en uitwisseling op het gebied van betekenisvol langer leven en goede zorg voor ouderen, dan is de executive leergang Goed leven, goede zorg voor ouderen die donderdag 18 januari 2024 van start gaat iets voor u. Sinds 2011 biedt deze jaarlijkse opleiding:

een gevarieerd programma met colleges van topdocenten;
volop ruimte voor bespiegeling en discussie;
bijzondere ontmoetingen met ouderen;
een werkbezoek en een internationale studiereis en
handvatten vanuit wetenschap en praktijk om beter in te spelen op de wensen en verlangens van ouderen zelf.

“Leyden Academy geeft een mooi en diepgaand inzicht in verschillende aspecten van de ouderenzorg. Zowel over het fysieke gestel, de emotionele gesteldheid van mensen die ouder worden, maar vooral ook kijkend naar zingeving en culturele aspecten die het leven waardevol maken! Het is een collectie van goede sprekers met veel expertise. Precies wat ik zocht, een verrijking als bestuurder, een leergang die aandacht geeft aan het brede en mooie werkveld van de ouderenzorg."- Camiel Hoek, directeur-bestuurder Park Zuiderhout (deelnemer 2023)

De executive leergang is bij uitstek geschikt voor inhoudelijk gedreven bestuurders en directeuren zorg die kennis willen nemen van en willen reflecteren op de laatste inzichten over goede zorg voor ouderen. We treffen onder de deelnemers ook leidinggevenden bij zorgverzekeraars, overheidsinstellingen en toezichthouders die zich met vraagstukken rond de zorg voor ouderen geconfronteerd zien.

Lees voor meer informatie de brochure 2024 of klik hier voor het programma, praktische informatie en ervaringen van oud-deelnemers. Op donderdag 18 januari 2024 gaat de dertiende jaargang van deze opleiding van start. Heeft u interesse in deze of een volgende editie, stuur dan een e-mail naar Ellen Plasmeijer.

“De ouderenzorg staat voor grote uitdagingen, dat weten we allemaal. Deze leergang biedt een goede combinatie van diepgang vanuit verschillende theoretische perspectieven en onderlinge discussies in de groep. Dit heeft mij vernieuwende en eigentijdse inzichten gebracht, ondanks dat ik al heel wat jaren meeloop in dit werkveld. Het geeft veel inspiratie om er mee aan de slag te gaan!” - Monique Janus, directeur Zorg Laverhof (deelnemer 2022)

Overweegt u met meerdere collega's deel te nemen aan de executive leergang? Wellicht is een incompany variant iets voor u. We vertellen u hier graag meer over.