Bruggen bouwen tussen generaties

Bruggen bouwen tussen generaties

Migranten in Nederland ervaren vaker en sterker emotionele eenzaamheid dan mensen die in Nederland zijn geboren. Deze eenzaamheid reikt verder dan alleen het ontbreken van sociale contacten; het ontstaat wanneer mensen ontevreden zijn over de kwaliteit van hun relaties. Het project Bruggen bouwen tussen generaties richt zich daarom op het verminderen van emotionele eenzaamheid door het verbeteren van intergenerationele relaties binnen migrantenfamilies in Utrecht.

De uitdaging
In verschillende Utrechtse wijken, zoals Overvecht en Kanaleneiland, ervaren veel migrantenvrouwen een gevoel van eenzaamheid. Hoewel verschillende initiatieven zijn ontwikkeld om eenzaamheid onder oudere migranten te verminderen, richten ze zich vaak te veel op individuen en het uitbreiden van sociale netwerken, met nadruk op kwantiteit in plaats van kwaliteit van relaties. Daarnaast schieten deze initiatieven tekort als het gaat om de generatiekloof binnen migrantengemeenschappen, verdiept door verschillende communicatiestijlen, tegenstrijdige normen en waarden, onbesproken essentiële kwesties en de uiteenlopende ervaringen van eerste- en tweede-generatie migranten in Nederland.

Onze aanpak
In dit project streven we naar betekenisvol contact tussen tien Arabischsprekende moeder (55+) -dochter (18+) koppels uit verschillende wijken van Utrecht. Het verbeteren van deze relatie is belangrijk vanwege de emotionele context en invloed binnen de hele familie. Tijdens de co-creatiebijeenkomst in Kanaleneiland begeleiden ervaren gespreksleiders van Stichting Al-Amal de gesprekken en worden voorlichtingen georganiseerd om openheid en diepgaande gesprekken te stimuleren. Het bevorderen van open communicatie, begrip en respect, samen met het doorbreken van taboes, vormen een belangrijke basis van het project. Het verbeteren van de kwaliteit van familierelatie draagt op zijn beurt bij aan het verminderen van emotionele eenzaamheid.

Gedurende deze bijeenkomst worden observaties gedaan en informele gesprekken gevoerd met de deelnemers, om als resultaat een handleiding van dit project te ontwikkelen die professionals in het sociale domein helpt bij het verminderen van emotionele eenzaamheid.

Financiering en toekomstplannen
Het project werd in 2024 gefinancierd door twee belangrijke partners:

  • Jo Visser fonds
  • K.F. Hein Stimuleringsprijs

Het traject
We richten ons op het verbeteren van intergenerationele relaties tussen moeders en dochters door middel van gesprekken en voorlichting, van het voorjaar 2024 tot het najaar. Begin 2025 vindt er een excursie plaats, waarna de co-creatiebijeenkomsten worden voortgezet met financiële steun van het Jo Visser fonds, en er gewerkt wordt aan het opstellen van de handleiding. Professionals met expertise in migrantengemeenschappen worden nauw betrokken bij de ontwikkeling van deze handleiding. In april 2025 vindt een evaluatie van het project plaats bij partner K.F. Hein Fonds.

Tijdens de gehele looptijd van het traject zal er diepgaand onderzoek plaatsvinden ten behoeve van het ontwikkelen van de handleiding en het meten van de impact van het initiatief.

Onze partners
Samen met partners zoals Stichting Al-Amal, Utrecht Omarmt en Stichting UP! Nederland werken we aan een innovatieve aanpak die kan bijdragen aan meer intergenerationele verbinding en minder emotionele eenzaamheid onder migranten.

Meer informatie
Geïnteresseerd of vragen? Neem contact op met  Nina Conkova voor meer details over dit initiatief.

PROMISE wil taboes over eenzaamheid onder oudere migranten doorbreken

PROMISE wil taboes over eenzaamheid onder oudere migranten doorbreken


Vrijwel iedereen krijgt op een gegeven moment te maken met eenzaamheidsgevoelens. Eenzaamheid is dan ook een steeds bekender onderwerp in onze samenleving dat langzaam maar zeker ook steeds bespreekbaarder wordt. Onder oudere migranten komt eenzaamheid vaker en ernstiger voor dan bij hun leeftijdsgenoten zonder migratieachtergrond en lijkt het onderwerp nog steeds een taboe. Hoewel eenzaamheid dus steeds meer aandacht krijgt, wordt het onder oudere migranten minder goed begrepen en aangepakt. Ook zijn er misvattingen over de oorzaken en worden gevoelens van eenzaamheid lang ontkend en onderdrukt met als gevolg dat er lange tijd geen gesprek over wordt gevoerd. Een complicerende factor daarbij is dat eenzaamheid een steeds groter probleem wordt als het onbesproken blijft en langdurig blijft voortbestaan.
Het NWA-gefinancierde project PROMISE wil zorgen voor verdiepende inzichten waar het gaat over het doorbreken van het bestaande taboe. PROMISE, dat staat voor Prominent Reduction of loneliness among Older Migrants through Interventions and Social Engagement, is 1 september 2024 officieel van start gegaan.

Diversiteit
Binnen het onderzoek wordt het antwoord gezocht op veel verschillende vragen. Het taboe rondom eenzaamheid is de eerste focus van het project. Wat zijn de meest gevoelige onderwerpen binnen relaties van migranten? Spelen bijvoorbeeld cultuur, religie en gender een rol bij het taboe rond eenzaamheid? Hoe verhouden deze onderwerpen zich tot andere problematiek, zoals armoede? Met wie durven oudere migranten wel gevoelige onderwerpen te bespreken? Bij wie specifiek speelt het taboe een belangrijke rol? En hoe kunnen we oudere migranten ondersteunen om makkelijker en opener over hun eenzaamheid te praten?

De tweede focus is diversiteit in eenzaamheid. Binnen het project wordt verder gekeken dan alleen maar Marokkaanse en Turkse ouderen. Er is een grote variatie in risicofactoren en alleen als duidelijk is welke oorzaken bij wie spelen, kunnen effectieve interventies worden bedacht en (door)ontwikkeld.

Interventies
Leyden Academy heeft een prominente rol als werkpakketleider op het gebied van diversiteit in eenzaamheid en bij de verdere communicatie van het onderzoek. Binnen PROMISE wordt gewerkt met bestaande interventies, een ervan – Samen tegen Eenzaamheid – heeft Leyden Academy  ontwikkeld. De bestaande interventies moeten worden aangepast en verbeterd, zodat ze nog effectiever kunnen worden bij het verminderen van eenzaamheid onder oudere migranten.

Het unieke aan het PROMISE-project is dat verkregen kennis direct wordt vertaald naar de praktijk, in co-creatie met oudere migranten en stakeholders. Mede-aanvrager zijn Rijksuniversiteit Groningen, Pharos en Movisie. Het consortium bestaat in totaal uit z’n 30 partners, waaronder welzijns- en migrantenorganisaties, gemeentes, professionele bonden, Nieuw Wij en anderen. Door deze bundeling van krachten hopen de onderzoekers de bestrijding van eenzaamheid onder oudere migranten een stap verder te brengen.

Hoofdaanvrager van het project is Tineke Fokkema, senior onderzoeker bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut en bijzonder hoogleraar Ageing, Families en Migration bij de Erasmus School of Social and Behavioural Sciences (ESSB) van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Voor meer informatie, neem contact met Nina Conkova.

Domino-Effect vermindert eenzaamheid oudere migranten

De eerste groep vrijwilligers voor het Domino-Effect met hun diploma na het afronden van de training

Om eenzaamheid onder vrouwen met een migratieachtergrond te verminderen zijn de Stichting Al-Amal en Leyden Academy on Vitality and Ageing gestart met het Domino-Effect. Dat is een programma voor vrouwen met een migratieachtergrond die, vaak vanuit een kwetsbare situatie, persoonlijk zijn gegroeid en zich graag voor anderen inzetten om datzelfde te bereiken.
Het Domino-Effect is uniek en vernieuwend omdat het de doelgroep actief betrekt en daarmee voor een duurzame toekomst zorgt. De naam van het initiatief spreekt voor zich: een groeiend aantal mensen wordt bereikt en ondersteund, terwijl steeds meer vrijwilligers worden getraind.
Deze vrijwilligers doen niet alleen dienst als steunpilaren voor diegenen die eenzaamheid ervaren maar ontwikkelen voortdurend ook hun eigen vaardigheden en talenten. “Uiteindelijk streven we naar een minder eenzaam leven op lange termijn voor zowel vrijwilligers (in opleiding) als de deelnemers aan groepsactiviteiten.”

Betekenisvoller
De vrijwilligers zijn zelf al tijdens de training, die werd afgesloten met een diploma, in duo’s actief aan de slag gegaan om andere vrouwen met een migratieachtergrond te helpen hun eenzaamheid te verminderen. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten. De vrijwilligers zelf zijn actief en hebben een betekenisvoller leven. De mensen die ze bereiken hebben vaak veel nieuwe vriendschappen opgedaan waardoor ze minder eenzaam zijn. Dat laatste is cruciaal. Eenzaamheid is namelijk een breed sociaal probleem waardoor mensen de verbinding met zichzelf en de samenleving dreigen te verliezen. Veel ouderen, en mensen met een migratieachtergrond nog in hogere mate, hebben te kampen met werkloosheid en psychosociale klachten. Die kunnen leiden tot een verminderde formele en informele participatie in de samenleving.
Het initiatief is zeer urgent omdat oudere migranten die buiten Europa zijn geboren zich vaker en sterker eenzaam voelen. En dat terwijl er in Nederland weinig initiatieven zijn die zich op deze doelgroep richten. Vooral onder vrouwen met een migratieachtergrond, die een grote afstand tot het maatschappelijk leven hebben, blijkt een verhoogd risico op isolement en depressie. Zij slagen er vaak niet in op eigen kracht hun weg in de samenleving te vinden. Dit is de missie van Stichting Al-Amal (vert.: De hoop) die zich inzet voor het welzijn van vrouwen in kwetsbare omstandigheden en hun participatie aan het maatschappelijk leven. En daarbij blijkt de aanpak via het Domino-Effect zeer succesvol.

Samen tegen Eenzaamheid
Het Domino-Effect is een vervolg op Samen tegen Eenzaamheid. Vrijwilligers binnen het Domino-effect kunnen gebruik maken van de handleiding Samen tegen Eenzaamheid waardoor zij in hun eigen omgeving met het project aan de slag kunnen. Na een zeer succesvol en veelbelovend begin van het project starten in september vijf buurten in Utrecht met het traject. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het Domino-Effect landelijk wordt uitgerold. Het Domino-Effect is winnaar van een Appeltje van Oranje 2024.

Samen tegen Eenzaamheid met oudere migranten

Samen tegen Eenzaamheid met oudere migranten

Eenzaamheid vormt een belangrijk sociaal-maatschappelijk probleem. De afgelopen jaren zijn er tal van nieuwe initiatieven gestart, gericht op het verlichten van eenzaamheid bij ouderen. Maar een klein deel daarvan richt zich specifiek op oudere migranten. Ouderen met een migratieachtergrond voelen zich echter vaker en sterker eenzaam dan ouderen die in Nederland zijn geboren. Ze hebben vaak te maken met een combinatie van problemen, zoals slechte gezondheid, armoede, stress, ervaren discriminatie, intergenerationele conflicten etc.

Interventie
De interventie ‘Samen tegen Eenzaamheid’ werkt vanuit co-creatie om 55-plussers met een migratieachtergrond met elkaar en hun omgeving te verbinden. Dit draagt bij aan het verminderen van eenzaamheidsgevoelens en aan het verbeteren van welbevinden. De initiatieven die uit deze interventie voorkomen, maken niet alleen een verschil in het leven van oudere migranten, maar ook stellen de geleerde lessen organisaties in staat om deze waardevolle aanpak zelf te organiseren en uit te voeren. Deze door Leyden Academy en Stichting RCOAK opgezette interventie is in 2023 uitgevoerd door Stichting Al-Amal, Stichting Attifa, Stichting ProFor, Stichting SPIOR en Marhaba/Wijkcentrum het Klokhuis in Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Amersfoort. Stichting Hofje Codde en Van Beresteyn en Fonds Sluyterman van Loo hebben het medegefinancierd.

“Ik wil vaker komen, bijvoorbeeld twee keer per week. Zo voel ik me minder eenzaam. Ik wil bij de groep zijn. De groep is mijn familie geworden.” – Deelnemer, Utrecht

Symposium
Ter afronding van de jaarlange interventie organiseerden we op 29 februari 2024 samen met Stichting RCOAK bij het Bartholomeus Gasthuis in Utrecht het symposium ‘Samen tegen Eenzaamheid’. Tijdens het symposium zijn de resultaten en waardevolle lessen rond de mogelijke financiering, uitvoering, impact en verduurzaming van dit programma gedeeld. Tevens zijn deze opgenomen in een handleiding die stapsgewijze begeleiding biedt voor het opstarten, organiseren en uitvoeren van de sociale interventie ‘Samen tegen Eenzaamheid’.  De handleiding is bedoeld voor (migranten)organisaties, opbouwwerkers, sociaal makelaars, groepsbegeleiders en vrijwilligers in het domein van welzijnswerk.

“Ik was eerst bang. Ik ben nu een ander mens geworden. Ik ben vrolijk.” – Deelnemer, Utrecht

Geleerde lessen
De impact van deze interventie is in kaart gebracht door participerende observaties, informele gesprekken met de ruim zeventig deelnemers, gesprekken met project- en groepsbegeleiders, en door de inzet van de Most Significant Change-methode, waarin de onderzoeker, deelnemers en project- en groepsbegeleiders verhalen delen over de grootste verandering die de deelnemers zelf hebben ervaren. Dit alles toonde dat door het actief deelnemen aan de georganiseerde activiteiten er sterke nieuwe relaties tussen de deelnemers werden gevormd. Deze relaties werden gekenmerkt door diepe vriendschappen en een opmerkelijk gevoel van onderlinge steun, zowel praktisch (hulp met brieven) als emotioneel (elkaar troosten). De verbeterde relaties en ondersteuningsnetwerken hebben samen geleid tot blijdschap, rust en gezamenlijkheid. Er was een duidelijke verbetering in het emotionele welbevinden onder veel van de deelnemers. Wat betreft fysiek welbevinden gaven de deelnemers aan dat ze zich minder ziek voelden en minder vaak een beroep deden op medische hulp van de huisarts. Bovendien maakten deelnemers een persoonlijke groei door. Ze leerden en ervaarden wat het betekent om tijd voor zichzelf te maken. Daarbij hadden ze het gevoel beter te balanceren tussen hun rol binnen de familie en hun eigen persoonlijke behoeften.

Zoon: “Mama, je bent veranderd. Je bent niet thuis als ik bel en je vraagt mij niet meer waar ik blijf en wanneer ik thuis kom.” Moeder: “Ik denk nu aan mezelf.”

En nu?
Het is duidelijk dat deze interventie veelbelovende resultaten heeft opgeleverd. En alle organisaties willen doorgaan met het organiseren van bijeenkomsten voor migrantenouderen. Toch gaat het financieren ervan moeizaam en zijn aanvraagprocedures ingewikkeld. We hebben een template gemaakt die mogelijk behulpzaam kan zijn (klik op deze link).

Neem voor meer informatie over dit onderwerp contact op met Nina Conkova.

 

In onderstaande video is Saadia Daouairi van Stichting SPIOR aan het woord.

Model fondsaanvraag

Graag willen we u helpen met het indienen van een fondsaanvraag betreffende de interventie Samen tegen Eenzaamheid – met oudere migranten. Hieronder vindt u een model dat u daarvoor kunt gebruiken. De roze tekst kunt u vervangen met informatie over uw organisatie/project. Rest ons u veel succes met de aanvraag te wensen en heel veel plezier en succes bij het opzetten van uw project.

[Naam project]

Eenzaamheid is een groot sociaal probleem in onze samenleving. Oudere migranten die verhuisd zijn vanuit een ander land voelen zich vaker eenzaam dan ouderen die in Nederland zijn geboren. Dit komt door twee soorten risico’s. Aan de ene kant zijn er de algemene risico’s, zoals een slechte gezondheid of een laag inkomen. Aan de andere kant zijn er risico’s die te maken hebben met hun achtergrond als migrant. Zo kan een oudere migrant eenzaamheid ervaren door discriminatie. Of door het niet goed begrijpen en spreken van de Nederlandse taal.

Schrijf hier enkele regels over eenzaamheid onder de oudere migranten op wie je je richt in je eigen regio of wijk. Vragen die hierbij kunnen helpen:

  • Op welke mensen richt u uw activiteiten?
  • Uit welke wijk/dorp/stad komen deze mensen?
  • Hoe eenzaam zijn deze mensen?
  • Wat is de situatie in uw wijk? Beschrijf eventuele aandachts- of probleempunten?

De afgelopen jaren zijn er verschillende projecten gestart om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan en verbinding aan te moedigen. Helaas zijn er bijna geen projecten die zich richten op oudere migranten. De organisaties die zich wel richten op oudere migranten betrekken de ouderen vaak niet bij de ontwikkeling van het project en de activiteiten. Uit de onderzoek blijkt dat het betrekken van ouderen bij de ontwikkeling van projecten erg goed werkt. Vanaf het begin samenwerken met ouderen zorgt voor meer succes en betere resultaten. In dit project gaan we samenwerken met oudere migranten van begin tot het eind.

Beschrijving van het project
Het doel van dit project is om eenzaamheid te verminderen door verbinding tussen oudere migranten te maken. We werken samen met ouderen [vul in of het gaat om mannen, vrouwen of beiden] met een [vul in wie de doelgroep is: welke achtergrond].

We gaan samenwerken met oudere migranten door middel van co-creatie bijeenkomsten. Co-creatie betekent dat we samen activiteiten bedenken, organiseren en uitvoeren in [vul het aantal in, bijvoorbeeld een of twee] groepen. Vanuit onze ervaringen met deze ouderen verwachten we dat dit activiteiten zullen zijn zoals [vul een voorbeeld in van een activiteit van je organisatie] en [vul nog een voorbeeld in van een activiteit van je organisatie]. Door deze manier van samenwerken met onze oudere deelnemers kunnen we beter begrijpen wat oudere migranten nodig hebben. Daarnaast is samenwerken een goede manier om ouderen te ondersteunen om stevig en krachtig in het leven te staan en eigen talenten en kracht te ontdekken.

Het belangrijkste doel van dit project is om ouderen met elkaar in contact te brengen en betekenisvolle relaties te maken. Zo ontstaat sociaal kapitaal. Sociaal kapitaal zijn relaties waarbij mensen elkaar kunnen vertrouwen, informatie met elkaar uitwisselen en elkaar steunen. Dit kan praktisch zijn, bijvoorbeeld [vul uw ervaring in, zoals hulp bij het invullen van formulieren]. Het kan ook emotioneel zijn, bijvoorbeeld [vul uw ervaring in, zoals elkaar motiveren bij het spreken voor de groep].

Beschrijf hier kort uw ervaringen rond de organisatie van bijeenkomsten/activiteiten en het begeleiden van de mensen waarop u zich richt (doelgroep), en welke waarde het nieuwe project toevoegt aan de activiteiten die uw organisatie nu uitvoert. Vragen die hierbij kunnen helpen:

  • Waar is uw organisatie goed in?
  • Hoe past dit project bij de doelen en activiteiten van uw organisatie?
  • Hoe ziet uw netwerk eruit? Met welke organisaties en instellingen werkt u samen?

Risico’s onderzoeken
Beschrijf wat er mis kan gaan tijdens het uitvoeren van het project. Een vraag die hierbij kan helpen:

  • Welke mogelijke problemen verwacht u bij de uitvoering van dit project? Bijvoorbeeld:
    • een doelgroep die moeilijk te bereiken en te motiveren is
    • moeite met het betrekken van deelnemers in de co-creatie bijeenkomsten door gebrek aan zin of interesse
    • moeite met het aanmoedigen van creativiteit
    • moeite met het inschatten van wat de deelnemers nodig hebben
    • moeilijk proces van contact leggen door te grote verschillen onder de deelnemers
    • vertraging van het project doordat deelnemers de afspraken niet nakomen

Beschrijf hier hoe u deze problemen kunt oplossen. Een vraag die hierbij kan helpen:

  • Wat kunt u doen om deze mogelijke problemen op te lossen?

Projectduur
Het project loopt van [vul de periode in]. In de eerste vier weken worden deelnemers gezocht en gevraagd mee te doen. In de daaropvolgende worden de bijeenkomsten georganiseerd. De bijeenkomsten duren twee tot drie uur. Ze vinden plaats op de locatie van [vul de naam van uw organisatie in]. Wij houden rekening met bijzondere periodes als de Ramadan en de zomervakantie.

Deze lange periode is nodig om oudere migranten bij elkaar te brengen en betekenisvolle relaties te laten groeien. Daarnaast geeft het de ruimte om plotselinge vertragingen op te vangen. Vertraging kan soms ontstaan. Dit hebben we geleerd rond corona. De laatste vier bijeenkomsten worden na de zomervakantie georganiseerd om de deelnemers ‘opnieuw’ bij elkaar te brengen. Hiermee vergroten we de kans dat ze elkaar blijven ontmoeten nadat het project is afgelopen.

Projectteam
Beschrijf hier het team dat gaat werken aan uw project. Vragen die hierbij kunnen helpen:

  • Wie zit erin uw team? Beschrijf de verschillende rollen (projectleider, vrijwilliger, etc.).
  • Wie gaat wat doen?

Begroting*

Wat? Hoeveel? Totaal
Uren Bedrag in euro  
Activiteiten (voor alle tien bijeenkomsten) 6.680 6.680
Vergoeding project- groepsbegeleiders x2 (maximum vrijwilligersvergoeding per jaar)

Onvoorziene kosten

2.520

800

2.520

800

Totaal     10.000

* Indien van toepassing vergoeding projectleider of groepsbegeleider zelf bepalen. Alle bedragen – behalve de vrijwilligersvergoeding – zijn inclusief BTW. Op een vrijwilligersvergoeding tot 2.100 euro zijn geen belastingen en premies verschuldigd. De wettelijke maandelijkse vergoeding is maximaal  210 euro p. p. Personeelskosten mogen ook opgevoerd worden.

Dekkingsplan

Wat Bedrag in euro Financiering door? Ingediend Toegekend Indien niet toegekend
Ruimtes, koffie en thee Zelf regelen en betalen [Naam organisatie] X X
Kosten rondom de activiteiten 6.680 Stichting RCOAK X
Vergoeding projectleider (maximum vrijwilligersvergoeding per jaar)

Onvoorziene kosten

2.520

 

 

800

Stichting RCOAK X
Totaal [naam organisaties] Bedrag
Totaal RCOAK 10.000

Bijlagen voor Stichting RCOAK

  • Projectplan
  • Begroting en dekkingsplan
  • Kopie inschrijving Kamer van Koophandel van je organisatie
  • Statuten van je organisatie
  • Jaarrekening van je organisatie

Dilemmas of Doing Diversity

Diversiteit is een breed begrip en kan voor verschillende mensen verschillende betekenissen hebben. Zo kan het een combinatie zijn van onder meer verscheidenheid in etniciteit en cultuur, genderdiversiteit, inclusie van mensen met fysieke of cognitieve uitdagingen en diversiteit op de werkplek. Hoe kunnen we een beter en completer beeld krijgen van wat mensen onder diversiteit verstaan? En kunnen we hen meer bij het onderwerp betrekken?

Recht doen aan diversiteit
Bovengenoemde vragen staan onder meer centraal in Dilemmas of Doing Diversity (DiDi), een vierjarig onderzoeksproject naar de dilemma’s die een groeiende diverse samenleving opwerpt. In het project brengen we de diversiteitservaringen en -beleid op het gebied van zorg en welzijn, sport en recreatie, en wonen en gemeenschapsgerichte initiatieven in Nederland in kaart.

“Diversiteit gaat niet alleen over gender of etniciteit, maar ook over seksualiteit en handicap, religie en opleiding. We vinden het heel belangrijk om die dingen in verband met elkaar te zien.” – Marlou Schrover, projectleider en hoogleraar economische en sociale geschiedenis aan de Universiteit Leiden

Samen beleid maken
De vanuit het onderzoek verkregen inzichten zullen toegankelijk worden gemaakt en bijdragen aan een respectvolle discussie over de dilemma’s die het thema diversiteit met zich meebrengt. Het publiek zal hierbij worden betrokken, ook gaan we in gesprek over de uitkomsten en de praktijkimplementatie. Beleidsmakers en onderzoekers zullen vervolgens samen met het brede publiek beleid- en implementatiestrategieën maken. Zo ondersteunen we het uiteindelijk doel en de impact van het project: het bijdragen aan een veerkrachtige maatschappij waaraan mensen zich verbinden, zich in identificeren en waarin ze zich herkennen, om zo een inclusievere maatschappij te bewerkstelligen.

Leerprogramma
De praktijk leert ons dat het recht doen aan alle verschillende manieren waarop diversiteit belangrijk is niet makkelijk is. Beleidsmakers en -uitvoerders hebben behoefte aan concrete en toepasbare inzichten en handvaten. De antwoorden op de onderzoeksvragen en de beschouwing van de praktijkdilemma’s geven kaders voor een leergang. In deze Lunch & Learn leergang ‘Diversiteitsbeleid in de praktijk’ komen de inzichten uit het project, het omgaan met dilemma’s en beleidsrichtlijnen met concrete suggesties aan bod.

Meer over het onderzoek
Dit onderzoeksproject maakt onderdeel uit van de Nationale Wetenschapsagenda van NWO en loopt van 1 oktober 2022 tot 1 oktober 2026. Marlou Schrover van Universiteit Leiden is de hoofdaanvrager en Leyden Academy is mede-aanvrager en een van de partners. Daarnaast werken er nog 36 andere maatschappelijke en wetenschappelijke partners aan dit onderzoeksproject.

Heb je vragen of wil je meer informatie over DiDi? Neem dan contact op met Nina Conkova of bezoek diversiteitsbeleid.nl. Klik hier voor een interview met Marlou Schrover over het begrip sociale cohesie.

 

Sociale verbondenheid van oudere migranten

In gesprek over eenzaamheid en het dagelijkse leven, samen dansen, zingen of knutselen: “Van alleen thuis zitten wordt je ziek”

Bepaalde groepen, zoals mensen met een migratieachtergrond, blijken minder betrokken bij de samenleving en voelen zich gemiddeld eenzamer dan ouderen die in Nederland zijn geboren. Bekende risicofactoren zijn een lage gezondheids- en sociaaleconomische status, gebrek aan Nederlandse taalvaardigheden en een minder actieve sociale participatie. Daarentegen werken sociale steun en inbedding in de eigen gemeenschappen juist weer positief voor mensen met een migratieachtergrond. In de praktijk blijkt dat het loszien van (sociale) eenzaamheid van andere sociaal-maatschappelijke problemen onmogelijk is. Een positieve benadering hiervan is echter noodzakelijk. Naast het begrijpen van eenzaamheid richten we ons op het begrijpen van verbondenheid, om zo te kunnen achterhalen hoe we kunnen bijdragen aan het welbevinden van oudere migranten.

Samen tegen eenzaamheid
In dit project, dat mede mogelijk is gemaakt door Hofje Codde en Van Beresteyn, zijn we samen met vrouwen van Arabische achtergrond in de Utrechtse wijken Kanaleneiland en Overvecht op zoek gegaan naar een geschikte interventie tegen eenzaamheid. Met de betrokken activiteitbegeleiders van onze partnerorganisaties Stichting Al-Amal en Stichting Dock, en de deelnemers zelf zijn in 2021 coronaproof activiteiten ontwikkeld. Denk aan picknicken, koken en foto’s maken in de buurt. Tijdens de activiteiten zijn onderwerpen als eenzaamheid, verbinding en samenzijn op een informele manier aan bod gekomen. Door middel van participerende observaties zijn we op zoek gegaan naar werkzame elementen en eventuele verandering in de gevoelens van eenzaamheid. Naast gevoelens van blijdschap en geluk, gaven de deelnemers aan dat nieuwe vriendschappen ontstonden, dat ze een luisterend oor vonden, nieuwe vaardigheden leerden en de weg ‘naar buiten’ vonden. De twee groepen continueren hun activiteiten en één van de groepen is zelfsturend. Dit project wijst uit dat samenkomen op een participatieve wijze verbinding creëert en een basis legt voor het versterken van sociaal kapitaal. Naar aanleiding van het participatief onderzoek en het uitdiepen van het proces van het verstreken van talenten van vrouwen met een migratieachtergrond ontwikkelden we samen met onze partners Stichting Al-Amal en Stichting Dock het vervolgproject ‘Het domino-effect’.

Het domino-effect
Het doel van het domino-effectproject is om vrouwen met een migratieachtergrond in de wijk Overvecht in Utrecht te helpen om zich als trainer te ontwikkelen en om groepen op te zetten en te begeleiden. Door middel van tien inhoudelijke bijeenkomsten en twee excursies (mede mogelijk gemaakt door Hofje Codde en Van Beresteyn) hebben zeventien vrouwen geleerd hoe ze deelnemers kunnen vinden en verbinden, reflecteerden ze op hun eigen achtergrond en spraken ze over intercultureel communiceren, netwerken in de buurt en weerstand. Na afloop van het project gaven de deelnemers het belang van geduld, begrip voor elkaar en doorzettingsvermogen aan. De zeventien nieuwe groepenbegeleiders groeien uit tot ambassadeurs van de wijk, die veerkrachtig zijn, die de talenten van vrouwen in een kwetsbare positie versterken en die bijdragen aan gemeenschapsvorming in de wijk. Met hun opgebouwde kennis, vaardigheden en sociale netwerken trekken zij potentiële deelnemers aan. Door dit train-de-vrijwilliger initiatief zijn negen groepen ontstaan die verbinding tussen vrouwen met een migratieachtergrond bevorderen.

“Als je geen geduld hebt, kan je niks volhouden” – deelnemer

Samen verder: Tegen eenzaamheid in co-creatie met migrantenouderen
Leyden Academy en Stichting RCOAK gebruiken de ervaringen die in Utrecht zijn opgedaan om ‘Samen tegen Eenzaamheid’ landelijk uit te rollen en op die manier meer mensen met een migratieachtergrond te bereiken en te verbinden met elkaar en hun omgeving. De verzamelde kennis en de succesvolle elementen zullen als basis dienen voor een handleiding ter ondersteuning van organisaties die zich richten op eenzaamheid onder migrantenouderen.

Dit project wordt in samenwerking met Stichting Al-Amal en Dock Utrecht naar aanleiding van eerder onderzoek van Leyden Academy (in samenwerking met Erasmus Universiteit Rotterdam en Xtra Welzijn) uitgevoerd. Het vervolgproject wordt ondersteund door Stichting RCOAK en Stichting Sluyterman van Loo.

Neem voor meer informatie over dit onderwerp contact op met Nina Conkova.