Onderzoek Archieven - Pagina 2 van 14

Medewerkers aantrekken en behouden voor de ouderenzorg

22-12-2021leydenacademy

De ouderenzorg kampt met toenemende personeelstekorten. Het is dus belangrijk om de komende jaren voldoende gekwalificeerd personeel te werven én te behouden. Wat opvalt is dat veel van de mensen die nu instromen, bestaan uit oudere verpleegkundigen en vrijwilligers en medewerkers die op latere leeftijd terugkeren in de ouderenzorg. Toch is er nog relatief weinig aandacht voor de drijfveren en ervaringen van deze groepen om in deze sector te (blijven) werken. Om die reden start Leyden Academy met ondersteuning van het Jo Visser fonds een onderzoek naar herintreders, zij-instromers en oudere werknemers en vrijwilligers in de ouderenzorg.

In een interview op de website van Radicale vernieuwing zorg vertellen onderzoekers Jolanda Lindenberg, Belia Schuurman en Evelien Kelfkens over de aanleiding en opzet van het onderzoek. Volgens Jolanda stroomt nu maar liefst 42 procent van de gediplomeerde zorgprofessionals na twee jaar alweer uit het vak: “Het is dus essentieel om het werk aantrekkelijker te maken. In de discussiegroepen die we eerder hebben bevraagd, hoorden we van zorgprofessionals terug dat ze op een gegeven moment uitgekeken raakten op hun werkzaamheden. Het lijkt dus verstandig om binnen de langdurige zorg na te denken over hoe je eraan bijdraagt dat mensen zich kunnen blijven ontwikkelen, op de werkvloer of bijvoorbeeld via bij- en nascholing. Welke concrete middelen kun je inzetten om mensen aan te spreken op hun talenten? Hoe kun je zorgen dat zij hun vaardigheden verder kunnen ontplooien en zo behouden blijven voor de zorg?”

Om meer inzicht te krijgen in wat ervaren zorgmedewerkers motiveert en hoe het werk volgens hen aantrekkelijker kan worden gemaakt, organiseren we in februari 2022 focusgroepen. Vervolgens willen we in enkele ontwerpsessies samen met de doelgroep tot passende oplossingen komen.

Lees hier het artikel ‘Medewerkers aantrekken en behouden voor de ouderenzorg’ van 12 december 2021.

Medewerkers in de ouderenzorg

De ouderenzorg kampt met personeelstekorten die snel verder zullen oplopen, omdat het aantal ouderen in Nederland toeneemt. Het is dus belangrijk om de komende jaren voldoende gekwalificeerd personeel te werven én te behouden.

Er zijn een aantal opvallende dingen aan de instroom van nieuwe medewerkers in de ouderenzorg. Zo stopt maar liefst 50% van de nieuwe medewerkers binnen drie jaar. Daarnaast bestaat 50% van de instroom uit zij-instromers en herintreders vanuit andere (zorg)domeinen. Verpleegkundigen keren bijvoorbeeld op latere leeftijd terug in de ouderenzorg of ervaren krachten kiezen voor een ander carrièrepad. Een ander opvallend feitje: de gemiddelde leeftijd van de medewerker is 42 jaar. Dit laat zien dat mensen uit deze groepen cruciaal zijn om het personeelstekort helpen op te vangen. Toch is er nog relatief weinig aandacht voor de drijfveren en ervaringen van deze groepen om te (blijven) werken in de ouderenzorg. Bovendien zijn er nog weinig strategieën of oplossingen ontwikkeld voor het aantrekken en behouden van ervaren werknemers.

Om meer inzicht te krijgen in wat deze werknemers motiveert om voor de ouderenzorg te kiezen en hoe het werk volgens hen aantrekkelijker kan worden gemaakt, organiseerden we in 2022 focusgroepen. Dit najaar volgen enkele ontwerpsessies om samen met medewerkers tot passende oplossingen te komen. De uitkomsten zullen worden gedeeld in een verslag. Op 12 december 2021 verscheen op de website van Radicale vernieuwing zorg een interview met onze onderzoekers over dit onderwerp: ‘Medewerkers aantrekken en behouden voor de ouderenzorg’.

Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door het Jo Visser fonds.

Neem voor meer informatie contact op met Jolanda Lindenberg, Belia Schuurman of Evelien Kelfkens.

Onderzoek samenwerking clown en zorgmedewerker van start

07-12-202107-12-2021leydenacademy

Het welbevinden van mensen met dementie wordt sterk bepaald door de kwaliteit van het contact dat zij nog hebben met mensen in hun omgeving. Beperkingen in cognitie en taal kunnen ertoe leiden dat iemand zich niet meer gezien en verbonden voelt. Er is groeiend wetenschappelijk bewijs dat clowns hierbij uitkomst kunnen bieden, zowel voor de ouderen, hun naasten als voor zorgmedewerkers. In het samenspel met zorgverleners komt het spel van de clowns het beste tot zijn recht, maar hierin is nog veel te winnen. In samenwerking met Stichting CliniClowns en Red Noses International start Leyden Academy een onderzoek om te ontdekken hoe deze samenwerking in de context van het verpleeghuis het beste kan worden vormgegeven, zodat de clownsinterventie optimaal tot zijn recht komt en duurzaam verankerd kan raken in de zorgpraktijk. Het onderzoek zal verspreid over 2022 plaatsvinden en naar verwachting begin 2023 worden afgerond.

In november 2021 hebben onze onderzoekers een eerste bezoek gebracht aan locatie Stellinghaven van zorgorganisatie ZuidOostZorg in Appelscha, waar een enthousiast team van start gaat met daarin vertegenwoordigers van zorgpersoneel, welzijnsmedewerkers en familieleden van bewoners. De andere locatie die deelneemt aan het onderzoek is het Dr. Sarphatihuis in Amsterdam van zorgorganisatie Amsta. In Duitsland en Oostenrijk wordt een vergelijkbaar participatief actieonderzoek uitgevoerd met clowns, medewerkers en soms ook mensen met dementie en hun naasten. We wisselen periodiek kennis uit over de aanpak en geleerde lessen.

Kijk voor meer informatie op de projectpagina of neem contact op met Barbara Groot.

“Een verouderende populatie is geen probleem, maar een succes”

12-11-202122-11-2021leydenacademy

Op donderdag 11 november 2021 sprak collega David van Bodegom in het Academiegebouw van Universiteit Leiden zijn oratie uit als bijzonder hoogleraar ‘Vitaliteit in een verouderende populatie’ aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). In zijn oratie dook arts en historicus Van Bodegom in de geschiedenis om duidelijk te maken hoe we de huidige epidemie van ‘ouderdomsziekten’ als diabetes type 2 en hart- en vaatziekten een halt toe kunnen roepen. Zo verwees hij onder meer naar de Griekse mythologie, bracht hij 19e-eeuwse ‘hygiënisten’ als Samuel Sarphati en Thomas Allinson in herinnering en citeerde hij beroemdheden als toneelschrijver George Bernard Shaw en Pippi Langkous.

Populatie behandelen
De kersverse hoogleraar sprak eerst over de manier waarop wij verouderen en de grote gezondheidswinst die er voor ouderen nog te realiseren is. Vervolgens maakte hij duidelijk dat we de huidige epidemie van ouderdomsziekten te lijf moeten gaan op het niveau van de populatie in plaats van het individu. “Als de helft van de bevolking overgewicht heeft moeten we niet in elk individu zoeken naar de oorzaak, maar op zoek naar de oorzaak in onze gedeelde omgeving. We leven in een populatie waar een nieuw normaal geldt. Het nieuwe normaal is inactief, heeft overgewicht, een hoog risico op diabetes, hart- en vaatziekten en tal van andere ouderdomskwalen. Een individuele methode voor mensen met een hoog risico is niet de oplossing. We are all at risk. We zullen moeten leren en onderzoeken hoe je een populatie moet behandelen.”

Spelen en uitproberen
Ten slotte betoogde Van Bodegom dat vitaliteit méér is dan gezondheid en hoe peer coaching, spel en spelen daaraan kunnen bijdragen. “Om beter te worden in het voorkomen van ziekte en het bevorderen van gezondheid en vitaliteit in een verouderende populatie, moeten we op kleine schaal in kleine proeftuinen in het veld, in de populatie, nieuwe dingen uitproberen.” Hij noemde hierbij voorbeelden zoals de Vitality Club waar oudere wijkgenoten samen sporten in de buitenlucht, leefstijlprogramma Bij de Kwekerij waar mensen met diabetes type 2 samen bewegen en leren koken, en een nieuw project waarin samen met Buurtzorg wordt onderzocht hoe preventie in de thuiszorg mensen langer vitaal kan houden.

Vitale lange levens
Van Bodegom sloot positief af: “Een verouderende populatie is geen probleem waarvoor een oplossing hoeft te worden gezocht; het is een succes dat zovelen van ons zulke lange levens kunnen leiden. Ik spreek de hoop en ambitie uit dat ik met deze leerstoel een bijdrage kan leveren om meer mensen kansen te geven deze lange levens op een gezonde, gelukkige en vitale manier te kunnen invullen.”

U kunt de oratie ‘Vitaliteit in een verouderende populatie’ van prof. dr. David van Bodegom hier in zijn geheel teruglezen of bekijk de videoregistratie op YouTube (38 min.).

Oratie David van Bodegom: Vitaliteit in een verouderende populatie

11-11-202117-11-2021leydenacademy

Vandaag vieren we niet alleen de 13e dies natalis van Leyden Academy on Vitality and Ageing, maar ook de oratie van onze collega en kersverse hoogleraar David van Bodegom. Van 16.00 tot 17.00 uur zal David in het Academiegebouw van Universiteit Leiden zijn oratie uitspreken als bijzonder hoogleraar ‘Vitaliteit in een verouderende populatie’ aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), afdeling Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde. De leerstoel is ingesteld door Leyden Academy.

Volgens David ligt de sleutel tot gezond en vitaal ouder worden in onze leefomgeving. Hij pleit er dan ook voor om in de strijd tegen leefstijlgerelateerde aandoeningen onze leefomgeving te veranderen in plaats van individuele burgers een schuldgevoel aan te praten. “Zogenoemde ‘verouderingsziekten’ zoals diabetes type 2, overgewicht en hart- en vaatziekten zijn een enorm probleem in Nederland. Terwijl ze deels te voorkomen of verhelpen zijn met een gezonde leefstijl”, vertelt David. Maar in een leefomgeving waar we uren op kantoor zitten en op elk moment van de dag toegang hebben tot ongezond voedsel, is gezond gedrag volgens David moeilijk vol te houden. “Onze omgeving maakt ons ziek, en die moeten we dus ook aanpakken.”

Omgeving stuurt keuzes
Dat het aanbod in de omgeving onze keuzes stuurt, illustreert David aan de hand van een persoonlijk voorbeeld. “Sinds er op mijn werk een schaal met appels naast het koffieapparaat staat, eet ik veel meer appels. Niet omdat ik dat wil of omdat iemand me dat heeft gezegd, maar puur omdat het er staat. Als we onze omgeving veranderen, dan volgt ons gedrag dus vanzelf. Op deze manier is het plezieriger en kansrijker om een gezonde leefstijl vast te houden.”

Verder kijken dan de spreekkamer
De zorg is hier alleen nog niet op ingericht, merkt David. “Het voorschrijven van medicijnen loont in het huidige systeem meer dan met de patiënt in gesprek te gaan over een gezonde leefstijl.” Gelukkig ziet hij dat er op dit gebied een beweging gaande is. “Ik merk vooral onder jonge artsen en geneeskundestudenten dat leefstijl steeds belangrijker wordt gevonden. Zij kijken verder dan de spreekkamer.” Ook het Nationaal Preventieakkoord en de opname van gecombineerde leefstijlinterventies in het basispakket zijn volgens de hoogleraar stappen in de goede richting. “Maar we hebben de slag nog lang niet gewonnen.”

Ouderen coachen elkaar
Om de vitaliteit van ouderen te bevorderen, richtte David samen met collega’s bij Leyden Academy de Vitality Club op. Dit zijn groepen oudere buurtgenoten die samen een paar keer per week gymmen, geheel op eigen initiatief en dus zonder professionele begeleiding. “Deze clubs zijn een groot succes. Deelnemers komen meedoen voor hun gezondheid, maar blijven terugkomen voor de gezelligheid. Dit laat zien dat het sociale aspect belangrijker is. De ouderen coachen elkaar om gezond te blijven.” De volgende stap is om te onderzoeken of deze vorm van peer coaching ook werkt voor mensen met diabetes type 2. Hiertoe is onlangs het leefstijlprogramma Bij de Kwekerij opgezet. “We gaan onderzoeken of zo’n alternatief verwijstraject gezondheidswinst kan opleveren en op een duurzame manier de zorg kan ontlasten.”

Gezondheidswinst
De komende jaren wil David samen met zijn collega’s de beweging in leefstijlgeneeskunde nog verder brengen. Zijn toehoorders bij de oratie wil hij voornamelijk meegeven dat er nog veel gezondheidswinst voor ouderen te behalen valt. “Om dit te realiseren moeten we onze focus verleggen van het individu naar de populatie.”

De oratie van prof. dr. David van Bodegom is vanaf 16.00 uur rechtstreeks op internet te volgen, via deze livestream op de website van Universiteit Leiden.

Update 11 november 2021:
U kunt de oratie ‘Vitaliteit in een verouderende populatie’ van prof. dr. David van Bodegom hier in zijn geheel teruglezen of bekijk de videoregistratie op YouTube (38 min.).

Verhalen van oudere migranten

Er bestaan in onze maatschappij veel vooroordelen over ouderen met een migratieachtergrond. Ten onrechte, want deze ‘groep’ is heel divers en omvat ouderen uit talloze landen van herkomst. En ook binnen groepen ouderen met een gedeelde herkomst zijn de onderlinge verschillen groot. Vaak blijft onderbelicht dat veel van deze ouderen een betekenisvolle maatschappelijke bijdrage leveren en veel veerkracht bezitten. In het project ‘Verhalen van oudere migranten’ willen we de beeldvorming van oudere migranten positief beïnvloeden aan de hand van een reeks persoonlijke portretten waarin de verscheidenheid en (veer)kracht van deze mensen tot uiting komt.

Media-analyse
We zijn gestart met een verkennend onderzoek naar de beeldvorming van ouderen met een migratieachtergrond in de media. We analyseerden de artikelen van de vijf grootste Nederlandse dagbladen in de periode 1991-2021. Hieruit komt een beperkt, eenzijdig en overwegend negatief beeld naar voren. Zo wordt bijna uitsluitend geschreven over ouderen met een Turkse, Marokkaanse of Surinaamse achtergrond en gaan veruit de meeste artikelen over onderwerpen die samenhangen met kwetsbaarheid zoals zorg, ziekte, armoede en taalachterstand. De bevindingen van de media-analyse zijn beknopt samengevat in deze infographic (augustus 2021).

“We worden als samenleving niet alleen ouder maar ook steeds diverser. Toch worden de verschillen in categorieën gevangen. Het is eigenlijk heel gek, want zorg is steeds meer persoonsgericht. Maar als het gaat over ouderen met een migratieachtergrond dan gaan we toch weer in hokjes denken.” Tineke Abma, hoogleraar Ouderenparticipatie

Verhalenbundel en podcasts
We hebben de persoonlijke verhalen van ouderen met een niet-Nederlandse achtergrond opgehaald. Uit deze verhalen komt een divers beeld naar voren in levenslopen, levenservaringen en een verscheidenheid aan invulling aan het ouder worden in Nederland. De prachtige portretten, in beeld en tekst, zijn gebundeld in het inspiratieboek ‘Veerkracht uit liefde: verhalen van oudere migranten’. Een vijftal verhalen zijn ook opgenomen in de podcastserie ‘Mijn leven daar en hier’ in De Luistermap (zie de links hieronder). Ontmoet Paul uit de Verenigde Staten, Viktoria uit Roemenië, Müslüm uit Turkije, Lisa uit Indonesië en Guillaume uit Suriname. Zij gunnen ons een kijkje in hun wereld en achtergrond. Ervaar – en herken wellicht – hoe ze hun weg vinden, het goede waarderen en moeilijke momenten overwinnen.

Paul is 79 jaar geleden geboren in de Verenigde Staten. Sinds 1975 woont hij in Nederland. Zijn vrouw is op jonge leeftijd overleden en liet hem achter met twee jonge kinderen. Welke keuzes heeft hij gemaakt en hoe bepaalde dit zijn leven? Hoe is hij zijn depressie te boven gekomen en op welke manier draagt hij zijn steentje bij en blijft hij zichzelf prikkelen?
Viktoria is 73 jaar geleden geboren en getogen in Roemenië, waar ze gelukkig woonde tot haar man plotseling overleed. Haar leven stond op zijn kop. Viktoria moest ineens alleen voor haar kinderen zorgen en besloot om naar Nederland te emigreren. Wat heeft ze meegemaakt en hoe wist ze haar weg te vinden?
Müslüm woont sinds de jaren 90 in Nederland, spreekt de Nederlandse taal en is buurtteammedewerker. Hij is 55 jaar geleden geboren in Turkije, waar hij zich al lang onveilig voelde. Waarom kreeg Müslüm het gevoel dat hij weg moet gaan? Wat vindt hij belangrijk in zijn leven?
Lisa is 57 jaar geleden geboren in Indonesië, waar ze met haar familie woonde en gelukkig getrouwd was. Maar op een dag veranderde alles. Wat gebeurde er toen en hoe is Lisa in Nederland terechtgekomen? Waar vindt ze de kracht om moeilijke keuzes te maken en het beste van de situatie te maken?
Guillaume is 87 jaar geleden in Suriname geboren. In Nederland kennen mensen hem als een dichter. Was hij in Suriname gebleven dan had hij nooit een dichter geworden. Suriname heeft Guillaume heel weinig gebracht, hij woonde daar in armoede met geen zicht op verbetering. Wat heeft Guillaume meegemaakt en hoe heeft hij zijn lot weten te verbeteren?

Dit project wordt ondersteund door Jo Visser fonds en stichting Hofje Codde en Van Beresteyn.

Neem voor meer informatie contact op met Nina Conkova.

Samenwerking clown en zorgmedewerker

Het welbevinden van mensen met dementie wordt sterk bepaald door de kwaliteit van het contact dat zij nog hebben met mensen in hun omgeving. Beperkingen in cognitie en taal kunnen als belemmerend worden ervaren, waardoor iemand zich niet meer gezien en verbonden voelt. Er zijn inmiddels veel wetenschappelijke publicaties die aantonen dat clowns hierbij uitkomst kunnen bieden, zowel voor de ouderen, hun naasten als voor zorgmedewerkers. Door zorgverleners en clowns nauw samen te laten werken, komt het spel van de clowns het beste tot zijn recht. De vraag is hoe je deze samenwerking het beste kunt vormgeven, zodat de clownsinterventie (maar ook andere kunstinterventies) volledig tot hun recht kunnen komen en duurzaam verankerd raken in de zorgpraktijk.

Over het clownsspel bestaan veel misverstanden en er is niet altijd een gedeeld begrip van wat de waarde van de interventie kan zijn. De kern van clown zijn is niet lollig doen, maar vanuit waarachtigheid en kwetsbaarheid contact maken en spelen. Want de clown breekt al spelend met de normale regels. Daar ligt de kracht, en dat maakt het werk spannend en gedurfd. Want hoe kijken mensen ernaar die buiten het spel staan, zoals zorgpersoneel of familieleden? Wat roept het spel bij hen op? En kunnen zij, door meer kennis over de interventie en een hechtere samenwerking, meer ‘binnenstaander’ worden in het spel? Ook als ze niet meespelen?

“Spel creëert een andere ruimte dan de gewone realiteit. Spel is een gekaderde gebeurtenis die in zijn eigen tijd en ruimte plaatsvindt. Men betreedt deze ruimte vanuit vrijheid en niet vanuit verplichting. Binnen deze ruimte kan alles gebeuren.”
Johan Huizinga, uit: Homo ludens (1938)

Ons onderzoek richt zich op het verbeteren van de samenwerking tussen zorgmedewerkers en clowns in de context van een verpleeghuis, namelijk bij zorgorganisaties Amsta (locatie Dr. Sarphatihuis, Amsterdam) en ZuidOostZorg (locatie Stellinghaven, Appelscha). Het onderzoek zal verspreid over 2022 plaatsvinden en naar verwachting begin 2023 worden afgerond. Aan het participatief actieonderzoek nemen clowns, zorg- en welzijnsmedewerkers en familieleden van bewoners deel, maar bijvoorbeeld ook een specialist ouderengeneeskunde en een psycholoog. Het project is ontwikkeld in samenwerking met en wordt financieel mogelijk gemaakt door Stichting CliniClowns en Red Noses International.

In Duitsland en Oostenrijk wordt een vergelijkbaar participatief actieonderzoek uitgevoerd met clowns, medewerkers en soms ook mensen met dementie en hun naasten. We wisselen periodiek kennis uit over de aanpak en geleerde lessen.

Neem voor meer informatie contact op met Lieke de Kock.

Slaap en biologische klok

In 2021 is een nieuw onderzoek van start gegaan naar het belang van slaap en de biologische klok voor ouderen, dat voortborduurt op ons eerdere onderzoek naar peer coaching in de Vitality Club. Veel ouderen kampen met klachten over hun slaap/waak ritme; ze komen bijvoorbeeld slecht in slaap of voelen zich overdag duf. ’s Ochtends vroeg naar buiten gaan en bewegen zijn twee interventies die op dit vlak eerder gunstige effecten hebben laten zien. In de Vitality Club worden deze twee interventies gecombineerd, maar bij ouderen is het effect hiervan op de kwaliteit van hun nachtrust en biologische klok nog nooit onderzocht. Het betreft een promotieonderzoek gefinancierd door de Nationale Wetenschapsagenda.

Neem voor meer informatie contact op met David van Bodegom.

Leefstijlprogramma de Kwekerij

De Kwekerij is een leefstijlprogramma dat mensen met diabetes type 2 helpt om duurzaam gezonder te leven. Hierbij is peer-coaching het uitgangspunt: de deelnemers in de groep coachen en motiveren elkaar, zonder hulp van een (zorg)professional. Uit onderzoek blijkt dat mensen hun diabetes kunnen ‘omkeren’ door meer te bewegen en gezonder te eten. Tegelijkertijd blijkt het erg moeilijk om een gezonde leefstijl toe te passen én vol te houden. De twee succesvolle burgerinitiatieven Stichting Je Leefstijl Als Medicijn en Vitality Club zijn onderdeel van het project ‘De Kwekerij’ en hebben laten zien dat peer-coaching kan helpen om deze doelen te bereiken:

Stichting Je Leefstijl Als Medicijn is een burgerinitiatief met een online community van mensen met diabetes type 2 die elkaar ondersteunen om gezonder te leven.
Vitality Clubs zijn lokale beweegclubs voor en door buurtbewoners van zestig jaar en ouder, opgericht door Leyden Academy. De deelnemers sporten samen in de wijk en coachen elkaar. De beweeggroepen zijn daardoor laagdrempelig, goedkoop en duurzaam.

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en Leyden Academy zijn verantwoordelijk voor de wetenschappelijke evaluatie van de effecten van het leefstijlprogramma. De eerste pilot is van start gegaan om ervaring op te doen. In het voorjaar van 2022 start het wetenschappelijk onderzoek met een looptijd van twee jaar.

“We weten dat mensen van diabetes type 2 kunnen genezen door hun leefstijl aan te passen. Maar we weten ook allemaal hoe lastig het is om je gedrag duurzaam te veranderen. We hebben veel goede ervaringen opgedaan met peer coaching-interventies zoals de Vitality Club, waar wijkgenoten samen aan hun conditie werken. We zien dat mensen komen meedoen om fitter te worden, maar blijven terugkomen omdat het zo gezellig is. We hopen dit effect ook te zien Bij de Kwekerij.” – Onderzoeker David van Bodegom van Leyden Academy, tevens hoogleraar Vitaliteit aan het LUMC

De Kwekerij is een samenwerking van Leyden Academy, Stichting Je Leefstijl als Medicijn, LUMC, QULI B.V. en stichting Vitality Club.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Frank Schalkwijk.

Werken aan een gezonde leefstijl bij de Kwekerij

07-10-202106-10-2021leydenacademy

In kwekerij de Ecotuin in Leiden gaat vandaag een pilot van start voor een leefstijlprogramma dat mensen met diabetes type 2 helpt om duurzaam gezonder te leven. Uit onderzoek blijkt dat mensen hun diabetes kunnen ‘omkeren’ door meer te bewegen en gezonder te eten, maar dat het ook moeilijk is om gedrag te veranderen én dit vol te houden. Doel van het nieuwe leefstijlprogramma ‘Bij de Kwekerij’ is dat mensen samen aan de slag gaan en elkaar motiveren om gezonder te leven.

Dit project is een samenwerking van Leyden Academy, het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), reïntegratiebedrijf DZB Leiden en Stichting Je Leefstijl als Medicijn. Samen ontwikkelen en onderzoeken de partners een leefstijlprogramma waaraan diabetes type 2-patiënten kunnen deelnemen. Dit kunnen patiënten zijn van het LUMC, van huisartsenpraktijken uit de omgeving maar ook kandidaten van DZB Leiden. Ook andere geïnteresseerden met diagnose diabetes type 2 kunnen zich aanmelden door contact op te nemen met onderzoeker Frank Schalkwijk.

Samen tuinieren, koken en bewegen
Bij de kwekerij zijn alle benodigde faciliteiten aanwezig, zoals een ecologische moestuin, een groene omgeving om buiten te bewegen en een professionele keuken om samen te leren gezonder te koken. De deelnemers komen op verschillende dagen in de week bijeen om workshops te volgen: om samen te bewegen, groenten te oogsten in de tuin en te koken. Bij alle activiteiten is peer coaching het uitgangspunt: de groep coacht en motiveert elkaar, zonder hulp van een (zorg)professional.

Naar een effectief leefstijlprogramma
Het doel is om te komen tot een bewezen effectief leefstijlprogramma dat op eigen benen kan staan. In het programma wordt hiertoe een aantal succesvolle (burger)initiatieven gecombineerd:

Stichting Je Leefstijl Als Medicijn is een burgerinitiatief met een online community van mensen met diabetes type 2 die elkaar ondersteunen om gezonder te leven.
De Vitality Club is een beweegclub voor oudere buurtbewoners, opgericht door Leyden Academy. De deelnemers sporten samen in de wijk en coachen elkaar. De beweeggroepen zijn daardoor laagdrempelig, goedkoop en duurzaam.
Het LUMC biedt diverse workshops aan over gezonde voeding vanuit de afdeling Diëtetiek en de centrale keuken.

Twee jaar onderzoek
Onderzoekers van het LUMC en Leyden Academy zijn verantwoordelijk voor de wetenschappelijke evaluatie van de effecten van het leefstijlprogramma. De eerste pilot is nu van start gegaan om ervaring op te doen. In het voorjaar van 2022 start het wetenschappelijk onderzoek met een looptijd van twee jaar. Onderzoeker David van Bodegom van Leyden Academy, tevens hoogleraar Vitaliteit aan het LUMC: “We weten dat mensen van diabetes type 2 kunnen genezen door hun leefstijl aan te passen. Maar we weten ook allemaal hoe lastig het is om je gedrag duurzaam te veranderen. We hebben veel goede ervaringen opgedaan met peer coaching-interventies zoals de Vitality Club, waar wijkgenoten samen aan hun conditie werken. We zien dat mensen komen meedoen om fitter te worden, maar blijven terugkomen omdat het zo gezellig is. We hopen dit effect ook te zien Bij de Kwekerij.”